Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Reisverslag Westerborkpad van Baarn naar Nunspeet
van vrijdag 26 oktober t/m zondag 28 oktober 2012 

Vrijdag 26 oktober 2012
Baarn – Hoevelaken
Om half tien loop ik naar het station. Het is zonnig, maar slechts 5 graden in de plus.
De trein is 5 minuutjes vertraagd, tja, de blaadjes komen van de bomen. Daar hoor je de NS trouwens nooit meer over, ik denk dat er een oekaze is uitgegaan om bepaalde woorden zoals: ‘blad’, ‘blaadjes’, ‘glad’, ‘herfst’, ‘vertraging’, enz. niet meer in de mond te nemen. Ik pak meteen een Metro uit de bak. Is er nog nieuws? Nou, de plannen van de VVD en de PvdA worden doorgerekend. We wachten het maar af.
Het nieuwe besturingssysteem Windows 8 komt vandaag uit. Ik heb het al een tijdje geleden werkend gezien en persoonlijk vind ik dat het er niet uitziet. Het zijn allemaal blokken (tegels noemen ze dat) geworden. Voor gebruik op de kleuterschool – pardon groep 1 en 2 – lijkt het me uitermate geschikt. Ik wacht af en zie wel wat het wordt.
De schapen mogen zich weer verzamelen voor het slachthuis. Het is weer offerfeest. Zouden de schapen het ook een ‘feest’ vinden?
Burgemeester Harry de Vries van Lingewaard (56, CDA) heeft gistermiddag zijn functie neergelegd omdat hij zich schuldig heeft gemaakt aan ‘foutieve declaraties en het onzorgvuldig declareren van reiskosten’. Tjonge, dan ben je 56 en lid van het CDA, het is niet te geloven. Hij heeft zich ziek gemeld. Ja, dat is altijd het makkelijkste.
In een ingezonden brief staat dat de ‘stiltecoupé’ niet werkt. Dat klopt, dat is ook mijn ervaring. Maar het is geen onwil, ik heb de stellige indruk dat de meeste mensen die in een stiltecoupé zitten geen idee hebben wat die tekst op de ruit betekent. Kan daar eens onderzoek naar gedaan worden?
Verder vraagt iemand zich af waarom er niet ingegrepen wordt in Syrië. Ik denk dat ik het weet. Ingrijpen kost ontzettend veel geld en dat is er even niet.
Tjonge, de Metro bevat een modebijlage van maar liefst 24 pagina’s.
Er komt een online spelshow van Soa Aids Nederland. Het zal vooral gaan over veilig vrijen. Jong neemt het op tegen oud. Dat geloof ik wel.
Verder nog een handvol pagina’s over Entertainment en sport. Dat sla ik meteen over. Oh ja, het weerbericht voor de komende dagen brengt ons droog weer, wind uit het noordoosten kracht 3 en een temperatuur van 8 à 9 graden in de plus.
In Baarn zie ik Till en even later Reino. We gaan eerst de KMA genieten in restaurant
‘De Generaal’. Tegen kwart voor twaalf gaan we op pad. Eerst lopen we een stukje langs het spoor en daarna een stukje door een woonwijk. Een puntje weiland en dan weer een paar kilometer langs het spoor. Over dit spoor zijn de Joden naar Westerbork vervoerd en daarna door naar de vernietigingskampen. Hier buigen we weg van het spoor, nog een kilometer naar Amersfoort. Het is eind oktober, toch gaat er nog een snee gras vanaf. Dit schijnt de grootste Harley-Davidson dealer te zijn van Nederland. Helaas hebben wij nu even geen tijd om een Harley uit te zoeken. Dit voetbalcafé zit nog in de EU-kleuren. Wat mij betreft mogen we weer normaal doen. Zou hier nog iemand wonen? Het wassen van de ramen lijkt mij wel een uitdaging. Volgens het boekje moet er hier een Joodse begraafplaats zijn. Dat zal hier dus wel zijn.
Ik loop een rondje, maar nergens zie ik een grafsteen met Joodse lettertekens. Het zit hier sowieso heerlijk rustig op een bankje. In elk geval, hier is het niet. Als we iets verder lopen zien we dit gebouwtje met toegangspoort. Hier is het gezien de Joodse tekst boven de deur. Dat is jammer, de poort is gesloten. Als we iets beter in het wandelboekje kijken, lezen we dat de beheerder – die naast de begraafplaats woont – het zijhek op verzoek opent. Dat lukt en we kunnen erop. Eerst maak ik een foto van het monument voor 55 onbekende Joodse slachtoffers die in kamp Amersfoort zijn omgekomen. Onbekend? Ik denk dat ze bedoelen dat de lichamen nooit zijn gevonden omdat de Duitsers de gewoonte hadden doden op willekeurige plaatsen in het bos te begraven en ze eerst te bedekken met ongebluste kalk.
Zoals bekend blijft er dan helemaal niets over van een lichaam. Deze begraafplaats is in 1873 geopend en er zijn ongeveer 3.800 Joden begraven. Typisch, de route loopt dwars door het NS station Amersfoort. Dit is de voorkant van het station. Tja, in overwegend zuidelijke richting lopen we dwars door Amersfoort. Straks lopen we een kilometer oostelijker nagenoeg dezelfde weg terug. Gaan we kilometers maken?
Dat ook, maar we gaan een bezoek brengen aan kamp Amersfoort. In het Bergkwartier staat deze watertoren. Vitens is hier aan het (ver)bouwen, maar wat ze precies doen wordt uit de tekst niet duidelijk. Dit huis heeft wel wat en de architect heeft zich zeker laten inspireren door het werk van J.J.P. Oud. De Stichtse rotonde. Toentertijd – voor de aanleg van de A28 – kwam ik hier regelmatig langs. In 1939 zijn hier loopgraven aangelegd door het Nederlandse leger. Na de oorlog raakten deze veldversterkingen in verval, echter in 2010 is er archeologisch onderzoek uitgevoerd en zijn een aantal loopgraven gereconstrueerd. Iets verder ligt het voormalig kamp Amersfoort. Meteen valt de wachttoren op, het is de enige overgebleven, gerestaureerde doch originele wachttoren. We lopen het bezoekerscentrum in en krijgen meteen koffie/thee aangeboden. Verder zijn hier foto’s, tekeningen en originele voorwerpen te zien.
Ongelooflijk, dat hier in totaal ± 35.000 verzetsstrijders, Joden, politieke gevangenen, onderduikers (en hun helpers), Jehova-getuigen, communisten, geestelijken, gijzelaars, Russische krijgsgevangenen, werkweigeraars van Duitse projecten, luisteraars naar verboden radio-uitzendingen en zwarthandelaren gevangen hebben gezeten. Dat wist ik niet. Is hier ooit aandacht aan besteed tijdens mijn geschiedenislessen op school?
Van die ±35.000 gevangenen zijn er 20.200 gedeporteerd naar andere Duitse (concentratie)kampen.
15.565 gevangenen zijn ontslagen, overgeplaatst of overleden.
± 430 gevangenen zijn gefusilleerd bij de ‘Stenen Man’ of op de Leusderheide.
± 700 gevangenen (meest Joodse) zijn doodgeslagen of zijn overleden ten gevolge van ontberingen.
Bij de bevrijding in 1945 bevonden zich nog 500 gevangenen in het kamp.
Tegenover het bezoekerscentrum bevindt zich een gedenksteen. In deze omgeving moeten zich nog tientallen – nooit gevonden – graven bevinden. Iets verder ligt de schietbaan / fusilladeplaats. Aan het eind van de schietbaan staat het beeld van de ‘Stenen Man’. Sowieso een indrukwekkende plaats. Dat het Duitse SS-bataljon, dat hier dienst deed, vele Nederlandse vrijwilligers kende is helemaal te bizar voor woorden.
Via het Leusderkwartier lopen we naar het centrum van Amersfoort. Van de voormalige Juliana van Stolbergkazerne rest sinds de (gedeeltelijke) sloop in 1980 nog een stuk hekwerk en de natuurstenen wachthuisjes. We lopen het centrum in, hier is een groepje muzikanten actief. Dit is de synagoge aan de Drieringensteeg, volledig gerestaureerd in 1949. Helaas is de synagoge niet geopend. Museum Flehite is het stadsmuseum van Amersfoort. Ik ben er nog nooit naar binnen geweest. Het is inmiddels al over half vijf en we moeten nog een eindje. De Koppelpoort is tussen 1380 en 1425 gebouwd als onderdeel van de tweede stadsmuur. Het is een combinatie van land- en waterpoort. De houten uitbouw boven de watergang (de Eem) diende om van hieruit hete pek omlaag te gooien. Op dit adres woonde Eduard Menasse met zijn vrouw Sophie en hun zoon Isodoor. Eduard werd tewerkgesteld in kamp Vledder en van daaruit afgevoerd naar Westerbork. Hij werd vermoord in Auschwitz. Sophie en Isodoor doken onder en overleefden. Vanaf hier lopen we weer langs het spoor, langs station Amersfoort Schothorst richting Hooglanderveen. Hier is een compleet nieuwe woonwijk uit de grond gestampt te weten Amersfoort Vathorst. Station Amersfoort Vathorst is in 2006 in gebruik genomen en staat nog niet op de kaart in het wandelboekje. Het is al na zessen als we camping Overbos oplopen. De receptie is niet bemensd, maar ik had gereserveerd. Het toiletgebouw is open, ze hebben gelukkig met onze komst rekening gehouden. Meteen om de hoek na de receptie zetten we onze tentjes op. We hebben er 26.37 kilometer opzitten. Nou, we staan hier niet verkeerd zo aan het water. Minder is dat de A28 en de spoorlijn pal achter ons liggen. Ach, ik hoor het nauwelijks. Ik begin met een bekertje wijn en een kerriesoepje. Ik had nog een blik Cassoulet uit Frankrijk overgehouden en die nuttig ik. Cassoulet is prima te eten, alleen is zo’n blik nogal zwaar. Je kunt merken dat het al eind oktober is, het koelt snel af. Om halfacht kruip ik in de slaapzak. Een kwartiertje later hoor ik iemand bij mijn tent. Het blijkt de beheerder te zijn die komt afrekenen (€7,50 p/p). Gelukkig maar, ik maakte me al zorgen omtrent de betaling.