Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,
Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws. Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons voorjaars-arrangement doorgebracht in hotel & restaurant ‘Jachtlust’ te Hertme (Twente).
We bezoeken donderdag de synagoge te Enschede en het Syrisch-Orthodox klooster te Glane, vrijdag het Rijksmuseum Twente te Enschede en zaterdag Huis Singraven te Denekamp.

Reisverslag voorjaars-arrangement hotel & restaurant ‘Jachtlust’
Donderdag 23 maart t/m zaterdag 25 maart 2023

Donderdag 23 maart 2023
Enschede en Glane
Zondag 5 februari 2017 brachten we al eens een bezoek aan de synagoge te Enschede (http://synagogeenschede.nl), maar nu gaan we met ons studiegroepje nogmaals naar de synagoge. Maar ook bezoeken we het Syrisch-Orthodox klooster te Glane, daar zijn we nog nooit geweest. Maar na de break eerst het nieuws dat de media beheerst.
Ai, 15 maart konden we onze stem uitbrengen voor de Provinciale Statenverkiezingen 2023 (en de waterschapsverkiezingen) en op basis van de voorlopige uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen kan gesteld worden dat Rutte en Kaag een flink pak slaag hebben gehad. BBB is de grote winnaar geworden met vermoedelijk 17 zetels in de nieuwe Senaat en daarmee de grootste partij. De coalitie gaat in de Senaat terug van 32 naar 22 zetels en zal het moeilijk krijgen om steun te vinden voor belangrijke wetten zoals de asieldwang-wet, de stikstof-wet en de pensioenwet. Als het beeld vergeleken wordt met de parlementsverkiezingen van twee jaar geleden, zijn de VVD en D66 bijna gehalveerd en van het CDA is al helemaal niets meer over na de monsterzege van Caroline van der Plas. Dat zat er natuurlijk dik aan te komen. Het moeizaam tot stand gekomen kabinet-Rutte 4 heeft zich, na een ellenlange formatie vol ‘Functie elders’ perikelen, nooit in de gunst van de kiezers mogen verheugen.
Logischerwijs heeft dit resultaat impact op de positie van de leider van het CDA, Wopke Hoekstra. Hoekstra is een McKinsey-man: een zogeheten ‘adviseur’ die langskomt bij bedrijven om de boel te ‘verbeteren,’ wat vooral inhoudt dat ze heel veel mensen ontslaan en de boel stroomlijnen. Nou, het lijkt erop dat als er nu iemand ontslagen wordt, het Hoekstra zelf is. Want ‘De Telegraaf’ heeft met een aantal CDA’ers gesproken en die maken allemaal duidelijk dat ze klaar zijn met de halfslachtige, zwakke leiding van Hoekstra.
Dinsdag 21 maart komt de hele CDA-top bij elkaar. Ook de provinciale afdelingsvoorzitters zijn erbij. Gevraagd of ze vinden en denken dat Hoekstra die bijeenkomst kan overleven, reageren ze bijna allemaal op een manier die duidelijk maakt dat ze klaar zijn met CDA-Rutte. ‘We rule this country’, zei het CDA-kamerlid Joost van Iersel in 1986, maar die tijd ligt ver achter ons.
‘Laat Lubbers zijn karwei afmaken’, luidde de slogan van het CDA bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1986. Miljoenen mensen vonden dat inderdaad een prettig idee. Bij de verkiezingen werden de christen-democraten de grootste partij met 54 zetels. Eén op de drie Nederlanders – iets meer zelfs nog – stemde CDA.
Ok, het CDA is bijeen geweest en Wopke Hoekstra mag blijven. Het probleem is natuurlijk dat het CDA niemand anders heeft.
Overigens, de teloorgang van het CDA (en van de PvdA) is eigenlijk tragisch om te zien.Maar nu verder met de oorlog in Oekraïne.
Op 16 maart maakte de president van Polen bekend dat het Oekraïne in de komende dagen vier MiG-29 gevechtsvliegtuigen levert.
Een dag later heeft Slowakije ingestemd met de levering van dertien MiG-29 gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne, waarmee het het tweede land wordt dat met gevechtsvliegtuigen Oekraïne ondersteunt in de strijd tegen Rusland.
Rond en in de stad Bakhmut in Oekraïne woedt al maandenlang een uitputtingsslag. Oekraïne geeft de stad niet prijs en de Russen blijven maar aanvallen ten koste van veel materiaal en militairen. Er sneuvelen vijf keer zo veel Russen als Oekraïners.
Op zondag 5 maart sneuvelde volgens Oekraïne een recordaantal van zestienhonderd Russen. Geen wonder dat president Volodymyr Zelensky de terugtrekking van zijn soldaten uit Bakhmut uitstelt om nog meer Russische militairen buiten gevecht te stellen. Trouwens, het is mij een raadsel dat Poetin geen luchtmobiele eenheden inzet om de logistiek achter Bakhmut te ‘belabberen’. Of beschikt hij niet (meer) over deze eenheden? Of is hij benauwd voor de Stingers waar Oekraïne over beschikt?
Cijfers zeggen natuurlijk niet alles, maar schetsen toch wel een soort uitgebluste situatie. Waar de Russen eerst nog 30.000 zware granaten per dag afvuurden bij Bakhmut, zijn dat er nu nog maar 10.000. Rusland voerde een paar weken geleden nog honderd aanvallen per dag uit. Dat aantal schijnt nu met driekwart te zijn gedaald.
De Russische troepen klagen ondertussen steeds vaker over munitietekorten.
Sommige Russen vechten met MLP-50-schoppen die 150 jaar geleden zijn uitgevonden om er loopgraven mee te graven. In de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) werden die nog weleens gebruikt bij man-tegen-mangevechten.
De beruchte Wagner Group levert zware kritiek op het Russische ministerie van Defensie vanwege munitietekorten. De kritiek is zo openlijk dat mogelijk hun leider Yevgeny Prigozhin op een kwade dag onder een auto komt of uit een raam valt. Of – als hij meer geluk heeft – het bijltje er simpelweg bij neergooit.
Sinds 5 maart bedelt Prigozhin om meer bommen en granaten. Hij moet met zijn Wagner Group de kastanjes uit het vuur halen, maar wil de Russen ook laten zien dat je een stadje als Bakhmut kunt veroveren door het kapot te schieten.
Ook de Oekraïners kampen met oorlogsmoeheid, munitietekorten en moreel verlies.
De eerste elitesoldaten worden nu afgelost door minder getrainde rekruten, die de loopgraven voor het eerst zien. De Amerikanen en Europeanen trainen deze eenheden, maar die zijn nog niet rijp voor een ‘echte’ oorlog, laat staan een uitgebreid tegenoffensief.
De Russen botvieren hun frustratie over de loopgravenoorlog in het Donetsbekken met raketsalvo’s op de stroomvoorzieningen van Oekraïense steden, maar de Russische voorraad raketten raakt op.
Aan de frontlinie vordert de Russische opmars pijnlijk traag. Daarbij is (volgens Oekraïense bronnen) 70 procent van de Russische frontsoldaten gesneuveld.
Twee overzichten van de Russische verliezen, maar voor deze cijfers sta ik niet in.Tja, hoe lang gaat deze oorlog nog duren? En hoe loopt het af? Niemand die het weet.
Maar nu ons bezoek aan de synagoge.
Even na negenen gaan we van huis. Ik wil parkeren in Q-Parkweg, maar ons navigatiesysteem laat ons in de steek. We parkeren in een andere parkeergarage en lopen naar de synagoge. Overigens, parkeren in de ParkBee parkeergarage (dichterbij) zie ik niet zitten, dat parkeren daar is mij te ingewikkeld.
Kijk, daar staat de synagoge.Bij de hoofdingang staat een oorlogsmonument van Appie Drielsma ter nagedachtenis aan de bijna zevenhonderd omgebrachte joodse inwoners van Enschede (van de vijftienhonderd).Wij worden in de synagoge ontvangen met koffie/thee met een koosjere lekkernij en krijgen vervolgens een uitgebreide rondleiding.Eerst de plattegrond.Sowieso is dit een heel bijzonder gebouw. Het gebouw is ontworpen door de architect Karel de Bazel (1869-1923) en in 1928 in gebruik genomen. Karel de Bazel was toen inmiddels overleden en de bouw is voltooid door zijn leerlingen A.P. Smits en C. van der Linde.
Het gebouw is in de Tweede Wereldoorlog intact gebleven omdat het (wrede ironie) gebruikt werd door de Duitse Sicherheitsdienst. In 1998 werd het synagoge-complex een Rijksmonument.
De synagoge heeft een lengte van ruim zeventig meter en wordt gekenmerkt door de grote koperen koepel in het midden en de twee kleine koepels aan weerszijden daarvan. Hierin is de invloed van oriëntaalse bouwstijlen op de architect duidelijk te zien.
Ook zijn in het ontwerp van de architect duidelijk de art deco stijlelementen uit de Amsterdamse School te herkennen.
Het synagoge-complex bestaat uit drie onderdelen, twee woonhuizen en de daadwerkelijke synagoge in het midden. Behalve de hoofdingang waarboven de Hebreeuwse tekst uit Jesaja 56:7 ‘… want mijn huis zal een bedehuis heten voor alle volkeren’ is gebeiteld, zijn er ook speciale ingangen voor de mannen en de vrouwen.
Aan de achterzijde van het gebouw is het rituele bad, de mikwe. Deze is niet toegankelijk of bruikbaar.
In de hal bevinden zich twee plaquettes, één in het Hebreeuws en één gelukkig in de Nederlandse taal.De glas-in-loodramen, in de hal boven de chanoeka-tafel, verbeelden een gevleugelde leeuw en een adelaar. Zij dienen als wachters van de synagoge.Gelukkig zijn er iets verder twee identieke glas-in-loodramen die voorzien zijn van de Nederlandse tekst.In de dagsjoel, die tegenwoordig voor vieringen van de joodse gemeente wordt gebruikt, zijn vijf Hebreeuwse woorden afgebeeld die de uitgangspunten vormen van de joodse levensbeschouwing (vreze Gods, waarheid, vrede en liefde, weldoen en recht en gebed). Daaronder staan vijf afbeeldingen die als symbolen voor het beloofde land gelden.
Ai, vergeten te fotograferen! Maar hierbij toch het interieur van de dagsjoel.De kerkeraadskamer is volledig in oude stijl gerestaureerd. In deze ruimte vergaderde het bestuur van de joodse gemeente. De portretten van oud-bestuurders van de NIG (Nederlands Israëlitische Gemeente) zijn hier te zien.In de gang zijn een aantal gedekte tafels te zien. Dat hoort eigenlijk niet in een synagoge, maar feestelijk staat het wel.Nu betreden we de belangrijkste ruimte van de synagoge de Grote Sjoel. Dit is de ruimte onder de grote koepel. Deze gebedsruimte biedt plaats aan zeshonderdvijftig gelovigen. De mannen zitten beneden, de vrouwen boven op de damesgalerij (van daaruit zijn de twee volgende foto’s in 2017 gemaakt). De inrichting van de sjoel verwijst naar de tempel van Salomo.Deze foto is recent. Kijk, er zijn kaarten geplaatst op de zitplaatsen van de genodigden tijdens de opening van de synagoge op 13 december 1928. Zij zijn tijdens WO-II allemaal vermoord.De Thorarollen liggen in de Heilige Arke, een kast die verwijst naar het ‘heilige der heiligen’ in de Tempel. Deze Arke is gericht op Jeruzalem.De op perkament geschreven tekst bevat de Thora, de ‘Vijf Boeken van Mozes’. De Thora maakt deel uit van de Tenach (de Hebreeuwse Bijbel).De grote sjoel is gedecoreerd met veel symbolische afbeeldingen.
In bladgoudmozaïeken worden de twaalf stammen van Israel afgebeeld en er zijn veel glas-in-loodramen. Deze beelden onder meer het scheppingsverhaal en de grote joodse feesten uit.In het midden van de koepel hangt een grote kroonluchter, met een gewicht van maar liefst 1200 kilo, waaronder zich de bima, de plaats waar de Thora wordt gelezen, bevindt. Helemaal bovenin de koepel staat het Davidsschild afgebeeld met de Hebreeuwse letter H, de beginletter van Hasjeem (God).In de grote sjoel is ook veel getallensymboliek te vinden. De joodse getallenleer geeft een bijzondere betekenis aan de getallen 3, 4, 5, 7, 10 en 12. Deze getallen komen op meerdere plaatsen in de synagoge terug. Zo zijn er zeven traptreden naar de heilige Arke en zijn er vier keer drie lampen op de bima.
Mooi, de rondleiding zit erop (het was zeer de moeite waard, nog bedankt!) en we begeven ons naar de koffieruimte. Daar is een en ander te koop.Hier hangt ook deze rouwadvertentie. Tragisch! Ai, haar naam doet mij denken aan ‘Lea’, een song van de Volendamse groep ’The Cats’. Ook deze Lea kwam door een verkeersongeval om het leven. Eigenlijk heette zij Lia (Vertelman), zij is 19 jaar oud geworden.Na die rondleiding kunnen we genieten van een Joodse lunch.Als laatste deze plaquette.Daarna vertrekken we naar het Syrisch-Orthodoxe klooster in Glane (https://morephrem.com), gewijd aan St. Ephrem de Syriër (303 – 373). Uit de folder kopieer ik onderstaande tekst.
De Syrisch Orthodoxen zijn van oorsprong Arameeërs, een volk dat in de oudheid in Mesopotamië leefde. Hun taal, het Aramees, werd in een veel groter gebied gesproken, tot in Israël toe. Waarschijnlijk heeft Jezus ook Aramees gesproken. Zij werden als een van de eerste volken een christelijke natie. Zelf noemen zij hun taal Suryoye. Daar komt de aanduiding Syrisch vandaan. Sinds zij zich na het concilie van Chalcedon losmaakten van de Byzantijnse kerk, noemen zij zich Orthodox, omdat zij zich niet beschouwden als een afscheiding van de grote kerk, maar als de orthodoxe voortzetting ervan. Het Aramees is nog steeds de taal van de liturgie. Syrisch Orthodoxen wonen in diverse landen in het Midden-Oosten (Israël, Syrië, Libanon, Irak) en in Zuidoost-Turkije. Veel Syrisch Orthodoxen zijn gevlucht naar Europa en Amerika.
In de zeventiger jaren vluchtten veel Syrisch Orthodoxe christenen uit Turkije naar Nederland. Ze werden toen ‘christenturken’ genoemd. Naar schatting wonen er hier nu zo’n 20.000. Het spirituele centrum van de Syriërs in Nederland bevindt zich in Glane, een klein Twents dorp in de omgeving van Enschede. In het ‘Klooster van St. Ephrem de Syriër’ resideert sinds april 2007 aartsbisschop Mor Polycarpus Augin Aydin als Syrisch-Orthodox leider van de kerk in Nederland. Er zijn inmiddels elf parochies, in Enschede, Hengelo, Rijssen en Oldenzaal en in Amsterdam en Badhoevedorp.
Het Klooster van St. Ephrem de Syriër het St. Olaf-klooster werd gesticht in 1911 door Noorse zusters van de congregatie van de H. Josef van Chambery. In 1921 werd het overgenomen door de Paters Maristen. In 1981 werd het klooster gekocht door de Syrisch-Orthodoxe gemeenschap en in 1984 werd het klooster ingewijd. Sinds 1984 is Glane het centrum geworden van het aartsbisdom Midden-Europa van de Syrisch-Orthodoxe kerk. In 1994 werd de nieuwe Kathedraal van de H. Maagd Maria, Moeder van God gewijd. Bij het klooster werd een begraafplaats aangelegd.
De Syrisch-Orthodoxe kerk ontstond na het jaar 451. In dat jaar vond in het nu Turkse plaatsje Chalcedon een concilie plaats over de natuur van Christus. Was hij mens, God of allebei? Het concilie besloot dat hij beide is, ‘waarlijk God en waarlijk mens’, samen één persoon. Sommigen stemden met deze keuze niet in en stelden dat Christus één natuur heeft, goddelijk en menselijk ineen. De Syrisch-Orthodoxe kerk is een van de kerken die uit deze afscheiding zijn ontstaan.
De Kathedraal, daar gaan we straks een kijkje nemen.Wij worden rondgeleid door pater Said op de begraafplaats, in de kapel, het mausoleum en de kathedraal.We beginnen op de begraafplaats. Hoeveel graven zijn er hier eigenlijk? Het aantal graven op het oude gedeelte is mij ontgaan, maar op het nieuwe gedeelte zijn er 1034 graven.
Het ziet er wel indrukwekkend uit.Dit is het standbeeld voor Mor Julius Ješu Çiçek (1942 – 2005), van 1977 tot zijn dood Patriarchale Vicar van Midden-Europa.Pater Said vertelt in de Kapel uitgebreid over het Syrisch-Orthodoxe klooster en alles wat daarmee samenhangt.Aan de wand enkele schilderijen en ook de gebrandschilderde ramen zijn bijzonder.In het mausoleum is het graf van Mor Julius Ješu Çiçek en ook nog van enkele anderen.Als laatste bezoeken we de Kathedraal.Pater Said, bedankt voor de deskundige uitleg. Aan de organisatoren van dit ‘uitje’: onze dank is groot.
De studiegroep gaat huiswaarts, wij rijden naar Hertme, naar Hotel & restaurant ‘Jachtlust’ (https://www.jachtlust.nl), daar hebben we een driedaags arrangement geboekt.
Kijk, daar is het, het is inmiddels bij vijven. U ziet, het weer is prima, maar toch hebben we vandaag enkele buien te verduren gekregen. De temperatuur zo’n 12  -13 graden in de plus.We checken in en krijgen de sleutel van kamer 1. Nou, de kamer ziet er pico bello uit.Om halfzes lopen we naar het restaurant. We hebben een arrangement geboekt, maar de drankjes zijn uiteraard niet inbegrepen. Ik ga voor de Grenache-Syrah, Rioja is niet zo mijn ding. Deze Grenache Syrah Belles du Sud (uit de Languedoc) heeft een rode kleur met paarse tinten. In de neus rijp, rood fruit (kersen en aardbeien) zwart fruit (pruimen) en een beetje kruidig. De Grenache Syrah Belles du Sud is zeer aangenaam in de mond met zachte tannines. Vol en verleidelijk. De wijn is uitstekend geschikt als begeleider bij BBQ, rood vlees en blauwe kazen. Nou, dat klopt wel, prima wijntje!In het arrangement is het ‘keuzemenu’ inbegrepen, maar dat is echt iets als je één avondje uit eten gaat.Tegen bijbetaling kunnen we gewoon van de kaart bestellen en dat doen we. Van de voorgerechten bestellen we de bospaddenstoelensoep.Nou, de bospaddenstoelensoep is ECHT heel goed! Zo proef ik het (helaas) maar zelden.Van de hoofdgerechten ga ik voor de spareribs. Daar ben ik nogal een liefhebber van. Orchideetje gaat voor de zalm.Ook de spareribs (en de frites, gebakken aardappelen en de salade) is prima.Ik hoor van Orchideetje dat de zalm ook uitstekend is.Van de desserts gaan we voor de Boeren jongens (van het keuzemenu) en Orchideetje voor de Crème Brûlée (geen foto). Beide buitengemeen goed.We besluiten met thee, van al dat eten krijg je dorst.Overigens, naast ons zat een jonge man (1989), en daar hebben we een leuk gesprek mee gehad. Onze avond was weer goed!
Op naar de kamer, daar zien we nog een staartje journaal. Nieuwsuur gekeken, eigenlijk geen nieuws, wel is het kabinet – zo te horen – druk bezig met het likken van de wonden van de verkiezingsuitslag.