Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws.
Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons uitje naar de ‘Synagoge te Enschede’.

Synagoge te Enschede (http://synagogeenschede.nl)
zondag 5 februari 2017

Zondag 5 februari 2017
Enschede
Enschede ligt niet naast de deur, daarom pakken we een vroege trein. Nou, alles rijdt, dat mag wel in de krant. Sowieso zijn we niet de enigen, is er ergens iets ‘te doen’?
Ik pak de Metro van afgelopen vrijdag maar eens even.
Tjonge, de bioloog Freek Vonk (nooit van gehoord) is tijdens filmopnames op de Bahama’s door een haai te pakken genomen. Hij is met spoed teruggevaren naar het vasteland, met een traumahelikopter overgevlogen naar Miami, waarna tijdens een drie uur durende operatie honderd hechtingen zijn geplaatst. Oeps, ik hoop voor hem dat hij een goede reisverzekering had afgesloten, want dit zijn zéér dure grappen.
Het is niet te geloven, maar verder is het eigenlijk allemaal entertainment. Toch is er vrijdag – de Metro lag toen natuurlijk al in de bakken – een ernstig incident geweest nabij het Louvre in Parijs. Een ‘Allah Akbar’ roepende man viel met een machete een militair aan.
De militair raakte lichtgewond en zijn collega’s schoten de aanvaller neer. Hij werd ondermeer getroffen in zijn buik, dan zijn je overlevingskansen niet zo hoog. Na onderzoek bleek dat de man eind januari vanuit Egypte naar Frankrijk is gereisd. Tja, de wereld is er niet veiliger op geworden. Het Louvre ging meteen dicht na de aanslag, pech voor de toeristen die misschien al geruime tijd in de rij stonden.
Overigens, machete is Spaans voor kapmes. Waarom hebben we het niet gewoon over een ‘kapmes’? Ik bezit een kapmes (nog uit Suriname, daar heet zo’n ding een ‘houwer’) en ik gebruik dat ding regelmatig in de tuin. Voor het plegen van een aanslag is een kapmes eigenlijk niet geschikt. Ze zijn momenteel in de aanbieding. Zoals bekend heeft de Amerikaanse president Donald Trump een inreisverbod ingesteld voor reizigers uit zeven Islamitische landen. Zaterdag heeft de federale rechter in de staat Washington het reisverbod tijdelijk opgeschort. Reizigers met een geldig visum uit deze landen worden weer toegelaten. Dat is waar ook, dat schiet me nu pas te binnen.
Om in Amerika toegelaten te worden moet je sinds 12 januari 2009 op voorhand een ESTA (http://www.esta.us/nederlands.html) verklaring invullen. Vóór genoemde datum kreeg je een uurtje voor de landing op een Amerikaans vliegveld een groen formuliertje van de stewardess ter invulling. Dat formuliertje moest je afgeven aan de immigratiebeambte.
Dat gaat sinds genoemde datum heel anders. Je moet nu vooraf naar de site en het ESTA-formulier invullen. Nou, ze vragen je het hemd van het lijf! En dan betalen, ik meen $15,- met een creditkaart. Ze trekken je na, dat moge duidelijk zijn. En als het goed gaat, krijg je een email met ESTA-nummer. Dat nummer heb je nodig anders kun je geen boardingpas uitprinten! Inderdaad, de boel is aardig afgetimmerd!
Donald kan toch veel simpeler de ESTA-aanvragen uit bepaalde landen blokkeren? En de ESTA-nummers blokkeren die al zijn toegekend? Dat lijkt me niet zo ingewikkeld.
Sowieso pikt Donald de uitspraak van de rechter niet en hij gaat in hoger beroep. Ik ben benieuwd hoe dit zich verder ontwikkeld.
Tja, over bovenstaande wordt in de Nederlandse pers tamelijk emotioneel gedaan, maar dat is wel erg hypocriet. We hebben een deal met Recep Erdoğan (de president van Turkije) gesloten. In ruil voor zes miljard Euro (per jaar?) houdt hij immigranten tegen.
Dat zal wel niet zachtzinnig gaan, maar dat wordt zorgvuldig onder de pet gehouden. Spanje heeft zo’n zelfde deal afgesloten met Marokko (dat zal de EU wel betalen), dus die route is ook afgesloten. En afgelopen donderdag is tijdens een conferentie op Malta door de EU-leiders met één van de drie bekende regeringen in Libië een deal gesloten om de immigranten vanuit Libië tegen te houden. ‘Wij houden in relaties met bondgenoten vast aan Europese waarden’ verklaarde Angela Merkel. Ha, deze zin is een vondst! De Engelse schrijver George Orwell noemt dit taalgebruik in zijn boek 1984 ‘Newspeak’. Overigens, de toenmalige Libische kolonel Khadaffi (1942 – 2011) ontving al miljoenen euro’s per jaar van de EU om immigranten tegen te houden. Trouwens, dat valt me op, in de huidige berichtgeving is het begrip ‘vluchtelingen’ vervangen door ‘immigranten’ en soms zelfs door ‘illegale immigranten’. ‘Europese Unie first’, lijkt het wel.
Afgelopen vrijdag heeft Donald Trump een aantal sancties opgelegd aan Iran. Dit land heeft onlangs een test uitgevoerd met een middellangeafstandsraket. Het aantal kilometers dat zo’n raket kan ‘behappen’ is arbitrair, maar bijvoorbeeld Israël is binnen bereik. Wat moet je nu met zo’n raket? Zo’n ding is alleen geschikt om een kernwapen te vervoeren! Is Iran bezig om een kernwapen te ontwikkelen? Of hebben ze hem al?
De wereld is er niet veiliger op geworden!
Ik ga beginnen in mijn boek: ‘Nederland en de Islam’ van Christiaan Snouck Hurgronje. Deze man leefde van 1857 – 1936 en was arabist en islamoloog. De eerste druk van dit boek is in 1911 verschenen. Snouck Hurgronje was adviseur voor de Nederlandse regering inzake de moslimproblematiek in Nederlands-Indië. Daarna had hij als professor een leerstoel in Leiden.
Na het bereiken van Enschede NS en daarna zo’n tien minuutjes wandelen komt de synagoge van Enschede in zicht. Tjonge, dat valt wel op, er staat hier zo’n politie-observatiepost. Is hij bemand? Zo te zien wel, de wagen staat tenminste voor de deur. Ziet u de camera’s? Hier is de synagoge te zien zonder al die beveiligingsmaatregelen. Sowieso een heel bijzonder gebouw. Het gebouw is ontworpen door de architect Karel de Bazel en in 1928 in gebruik genomen. Karel de Bazel was toen inmiddels overleden en de bouw is voltooid door zijn leerlingen A.P. Smits en C. van der Linde. De synagoge heeft een lengte van ruim zeventig meter en wordt gekenmerkt door de grote koperen koepel in het midden en de twee kleine koepels aan weerszijden daarvan. Hierin is de invloed van oriëntaalse bouwstijlen op de architect duidelijk te zien.
Het synagogecomplex bestaat uit drie onderdelen, twee woonhuizen en de daadwerkelijke synagoge in het midden. Bij de hoofdingang staat een oorlogsmonument van Appie Drielsma ter nagedachtenis aan de bijna zevenhonderd omgebrachte joodse inwoners van Enschede (van de vijftienhonderd). Behalve de hoofdingang waarboven de Hebreeuwse tekst uit Jesaja 56:7 ‘… want mijn huis zal een bedehuis heten voor alle volkeren’ is gebeiteld, zijn er ook speciale ingangen voor de mannen en de vrouwen.
Aan de achterzijde van het gebouw is het rituele bad, de mikwe. Deze is niet toegankelijk of bruikbaar.
We moeten aanbellen en zeker te weten worden we ‘bekeken’ met camera’s.
Ok, veiligheid voor alles, ik kan er wel mee leven.
We kopen tickets voor de toegang en voor de rondleiding die om twee uur begint.
Onze rugzakken moeten we achterlaten in de garderobe. Daar heb ik alle begrip voor, temeer daar het op de site te lezen valt.
In de hal bevinden zich twee plaquettes, één in het Hebreeuws en één gelukkig in de Nederlandse taal. In de dagsjoel, die tegenwoordig voor vieringen van de joodse gemeente wordt gebruikt, zijn vijf Hebreeuwse woorden afgebeeld die de uitgangspunten vormen van de joodse levensbeschouwing (vreze Gods, waarheid, vrede en liefde, weldoen en recht en gebed). Daaronder staan vijf afbeeldingen die als symbolen voor het beloofde land gelden. De kerkeraadskamer is volledig in oude stijl gerestaureerd. In deze ruimte vergaderde het bestuur van de joodse gemeente. De portretten van oud-bestuurders van de NIG zijn hier te zien. In de gang zijn een aantal gedekte tafels te zien. Dat hoort eigenlijk niet in een synagoge, maar feestelijk staat het wel. Deze tafel is gedekt voor het chanoekafeest, ‘het feest van de lichtjes’ ofwel het ‘inwijdingsfeest’. Het komende feest vindt tussen 13 en 20 december 2017 plaats. De glas-in-loodramen, in de hal boven de chanoekatafel, verbeelden een gevleugelde leeuw en een adelaar. Zij dienen als wachters van de synagoge. Gelukkig zijn er iets verder twee identieke glas-in-loodramen die voorzien zijn van de Nederlandse tekst. Opnieuw een gedekte tafel, oeps, betreft dit Nieuwjaar? Hier wordt het loofhuttenfeest uitgebeeld. Boven is een kleine tentoonstelling ingericht betreffende de deportaties van de Joden vanuit Westerbork. Het is eigenlijk niet te bevatten wat er toen gebeurd is. Deze rol perkament bevat de tekst van de Thora, de ‘Vijf Boeken van Mozes’. De Thora maakt deel uit van de Tenach (de Hebreeuwse Bijbel). Nu betreden we de belangrijkste ruimte van de synagoge de Grote Sjoel. Dit is de ruimte onder de grote koepel. Deze gebedsruimte biedt plaats aan zeshonderdvijftig gelovigen. De mannen zitten beneden, de vrouwen boven op de damesgalerij (van hieruit zijn de twee volgende foto’s gemaakt).
De inrichting van de sjoel verwijst naar de tempel van Salomo. De Thorarollen liggen in de Heilige Arke, een kast die verwijst naar het ‘heilige der heiligen’ in de Tempel. Deze Arke is gericht op Jeruzalem.
In het midden van de koepel hangt een grote kroonluchter waaronder zich de bima, de plaats waar de Thora wordt gelezen, bevindt. Helemaal bovenin de koepel staat het Davidsschild afgebeeld met de Hebreeuwse letter H, de beginletter van Hasjeem (God).
In de grote sjoel is ook veel getallensymboliek te vinden. De joodse getallenleer geeft een bijzondere betekenis aan de getallen 3, 4, 5, 7, 10 en 12. deze getallen komen op meerdere plaatsen in de synagoge terug. Zo zijn er zeven traptreden naar de heilige Arke en zijn er vier keer drie lampen op de bima.Tegenwoordig wordt het mannen- en vrouwendeel gescheiden door een houten scherm waar men wel doorheen kan kijken. De grote sjoel is gedecoreerd met veel symbolische afbeeldingen. In bladgoudmozaïeken worden de twaalf stammen van Israel afgebeeld en er zijn veel glas-in-loodramen. Deze beelden onder meer de grote joodse feesten uit.
Mooi, de rondleiding zit erop (het was zeer de moeite waard, nog bedankt!) en we begeven ons naar de koffieruimte. Daar is een en ander te koop. Ok, als we een beetje op tijd thuis willen zijn, dan moeten we nu richting station. Nou, de NS heeft het weer voor elkaar, er is een wisselstoring. Dat wordt dus een trein later en uiteraard loopt hij goed vol.
De aansluitende trein halen we nipt, dat zit dus weer mee en even na zessen bereiken we ons dorpje. Ai, we hebben niets in huis, dat wordt dus eten bij Peacocks.
Als voorgerecht bestel ik Turks brood met kruidenboter. De amuse is iets met rode biet, inmiddels is zoonlief aangeschoven. Als hoofdgerecht heb ik ‘Gebakken Veluwse eendenborst op een bedje van knolselderijpuree en een compote van cranberry’ besteld. Daarbij wordt salade en frites geserveerd en een en ander wordt begeleid met een glas rode huiswijn. Nou, prima zoals altijd. Mooi op tijd zijn we weer thuis, ons uitje zit erop.