Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws. Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons pinkster-arrangement doorgebracht in Havezathe Carpe Diem in Vethuizen-Montferland.

Reisverslag pinkster-arrangement Havezathe Carpe Diem
Zaterdag 30 mei t/m dinsdag 2 juni 2020

Zaterdag 30 mei 2020
Doesburg – Carpe Diem
Tja, eigenlijk hadden we een paas-arrangement geboekt bij Havezathe Carpe Diem (https://www.hotelcarpediem.nl), maar eind maart kregen we een mail dat het arrangement gecanceld was vanwege de coronacrisis. Tja, dat zag ik al enige tijd aankomen. We vroegen onze vrienden, die we wilden bezoeken, of het ook zou schikken tijdens de Pinksteren. Dat kon en ook bij Carpe Diem konden we terecht. Nu maar hopen dat de coronacrisis op zijn retour gaat.
Gelukkig zijn er versoepelingen in het coronabeleid van kracht (zie daartoe het ‘coronaverslag’ op mijn site) en om tien uur gaan we van huis. De auto had ik vorige week al afgetankt. Met de drukte op de weg valt het mee, dus even na elven staan we op parkeerplaats ‘De Bleek’ in Doesburg. Parkeren is hier gratis, dat is nog eens service.
Wat ook al gratis is, dat is de stadswandeling. Ik had enige tijd geleden de VVV in Doesburg gemaild met de vraag of zij deze zaterdag open zouden zijn, om de stadswandeling à €2,75 aan te schaffen. Ik ontving een grote envelop met daarin het bericht dat zij nog niet open zijn, maar ook (gratis!) de stadswandeling en de plattegrond van Doesburg. Bovendien nog een folder met de beschrijving van een fotoroute.
Nog bedankt! Overigens, de stadswandeling heeft een lengte van 3 kilometer en duurt ± 1½ uur.
Wat helaas niet gelukt is, dat is een bezoek aan museum Huis Bergh in ’s Heerenberg.
De musea mogen per 1 juni weer open (met restricties) en wij konden terecht.
Helaas ontving ik enige tijd later een mail dat de uitvoering van de maatregelen wat meer tijd kost en dat Huis Bergh pas vanaf 4 juni de deuren opent. Tja, Huis Bergh moet maar een andere keer.
Met het gidsje van de stadswandeling in de ene hand en mijn GPS in de andere hand – met de van internet gedownloade stadswandeling – gaan we op pad. Kijk, dit is de route.Op de parkeerplaats staat een camper, nou die heeft al heel wat van de wereld gezien.Het is trouwens prachtig weer, in de zon geeft de sensor van mijn GPS 28 graden in de plus aan.
Doesburg, daar ben ik al eens doorheen gewandeld, maar veel heb ik er toen niet van gezien. Eerst maar enige informatie over Doesburg.
Omstreeks het jaar 1000 is Doesburg als nederzetting op een oeverwal van de Oude IJssel ontstaan. De naam herinnert daar nog aan. Does betekent venig, moerassig gebied, terwijl burg of borg zowel op ‘berg’ als ‘burcht’ kan duiden. In 1237 werden de privileges van de nederzetting door Graaf Otto van Gelre dermate uitgebreid, dat we sindsdien van een stad kunnen spreken.
Doesburg sloot zich in 1447 aan bij het Hanze-verbond. Er zijn aanwijzingen over handelscontacten met Zweden in 1302. In de bloeiperiode van de Hanze was handel één van de belangrijkste inkomstenbronnen voor de inwoners. Doesburgse schippers vervoerden via de Rijn onder andere ladingen bier, textiel en kwamen onder andere terug met wijn, aardewerk en molenstenen. Daarnaast was de handel in zout belangrijk.
Deze grondstof kwam uit het zuiden van Europa en de Saltpoort, waardoor het zout de stad binnenkwam, dankte zelfs haar naam hieraan.
Nu enige informatie over de ‘Hanze’.
In de middeleeuwen, rond 1100, groeide de handel in West- en Noord-Europa snel.
Dit was het gevolg van betere landbouw- en productiemethoden en intensiever gebruik van natuurlijke energiebronnen. Er ontstond steeds meer behoefte aan deze grondstoffen en een afzetgebied voor vervaardigde producten vanuit Noord-Europa. Frankrijk, Engeland en Vlaanderen, later gevolgd door Nederland en Duitsland, werden meer en meer een afzetgebied voor de Oostzeelanden en andersom. De grondstoffen uit het Noorden werden in het Westen tot producten vervaardigd en verhandeld.
In deze periode sloten de kooplieden die dezelfde koopwaar verhandelden zich aaneen binnen een stad. Deze groep van kooplieden wordt ook wel een ‘Hansa’ genoemd.
Het voordeel van deze groep was dat zij gezamenlijk handel dreef in binnen- en buitenland en dus samen reisde over land en water, wat de veiligheid onderweg bevorderde.
Veel handelssteden kenden deze groepen met kooplieden, soms wel meer dan vijf per stad, die uiteindelijk uitgroeiden tot een groep steden die zich op hun beurt gingen organiseren in ‘de Hanze’. Op het hoogtepunt van de Hanze waren meer dan 150 steden ‘lid’. De belangrijkste Nederlandse Hanzesteden zijn gelegen aan of nabij de IJssel: Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Hasselt, Zwolle en Kampen.
Zij hebben de bloei en rijkdom voornamelijk te danken aan hun gunstige ligging aan het water. Rond 1500, toen het centrum van de handel meer naar het Noordzeegebied ging verschuiven en het Verre Oosten en Amerika aantrekkelijker werden, is de Hanze in betekenis gaan afnemen. Ook werd destijds de Rijn verbreed, waardoor minder water door de IJssel ging stromen en deze dus moeilijker bevaarbaar werd. Het Hanzesteden-verbond heeft uiteindelijk vier eeuwen stand gehouden. Nieuwe initiatieven zijn genomen om de Hanze nieuw leven in te blazen, en de vergadering te beginnen met de vaststelling van de notulen van de eeuwen geleden laatst gehouden vergadering.
Omdat we van parkeerplaats De Bleek vertrekken, beginnen we op punt 11 van de stadswandeling. Dat zijn de ‘Baerkenhuizen’. Er is een informatief bordje aanwezig. De gids verstrekt nog meer informatie, maar die onthoud ik u, u dient de stadswandeling zelf te lopen!In de Koepoortstraat staan twee imposante Treurbeuken van tenminste anderhalve eeuw oud.Het Rode Hert met huisnummer 24 is een voormalige herberg.De Pauw met huisnummer 26 is ook een voormalige herberg, maar in de 18e eeuw was er ook een synagoge en een bank van lening gevestigd.Iets verder staat het Armenklerkenhuis. Tja, het hek, de tuin en de gevel toont enig achterstallig onderhoud. Hoe zou het er binnen uitzien?Deze muur is het enige overblijfsel van het Klooster St. Catharina op den Bergh, ook wel het Kleine Convent geheten. Het klooster is in 1422 gesticht en in 1586 door de troepen van Leicester geplunderd en grotendeels vernield.We lopen langs een tuintje. In de stadswandeling wordt hij niet genoemd, maar het ziet er leuk uit.Tja, toch een deftige benaming voor dit in mijn ogen simpele pandje. Ok, dit is het Hof van Wisch.Zo’n stadskruidentuin is altijd leuk (voor de buurtsaamhorigheid).Het voormalig Vicariehuis ziet er prima uit.Aan de Meipoortwal staat een majestueuze plataan.Achter deze muur stond toentertijd een dwangburcht, gebouwd door Hertog Karel van Gelre in 1527. In 1537 werd de burcht door de stad ingenomen en gesloopt. Jammer, ook hier weer een geparkeerde auto. Doesburg moet maar eens een oekaze beginnen om aan dit parkeren een eind te maken.We lopen weer verder en staan oog in oog met de Gasthuis-kerk. Deze kerk is gebouwd in de 14e eeuw. Zo te lezen is de kerk onttrokken aan de eredienst en sinds 2014 in gebruik als cultureel centrum. Helaas is de kerk gesloten.
Verderop staat de Grote of Martinikerk. Zo te lezen worden er ook evenementen in deze kerk georganiseerd. Of er nog erediensten worden gehouden kan ik niet vinden.Het Hospitaal of Gasthuis werd gesticht kort na 1337 en diende aanvankelijk zowel als herberg voor arme en zieke reizigers als voor verblijf van oude en zieke, gebrekkige lieden. In de loop van de 17e eeuw verloor het echter zijn eerste functie. Niet alleen behoeftige ouden van dagen werden in het Gasthuis opgenomen; ook meer vermogende personen verwierven er zich, tegen betaling, graag een plaatsje, zodat zij van een goede verzorging verzekerd waren.Hier vallen twee Gelderse gevels te bewonderen, afgezien van het ontsierende bord. In de vorige eeuw in gebruik als kostschool en later als postkantoor.Achter dit hek bevindt zich de Commanderij. Gezien de rommel zal de functie café-restaurant met bioscoopzaal vervallen zijn. Rechts wordt er wel een muur opgetrokken. Zouden ze nog plannen hebben?Hier staan we voor het historisch pand ‘Op het Trepken’. Kan de huidige bewoner zijn boodschappenautootje voortaan elders parkeren? Alvast bedankt!Hier is iemand zijn Cadillac aan het restaureren. Dit gaat héél mooi worden, dat zie je meteen.Tja, pas overmorgen mogen de terrassen weer open. Mét de nodige aanpassingen! Maar… Cotton & Coffee schenkt – tegen betaling – koffie danwel thee. Helaas valt er verder niets te ‘knagen’, maar we mogen wel plaatsnemen op het bankje voor de deur.
Uit voorzorg hadden we van huis de nodige sneeën krentenbrood meegenomen.Dit pand wordt niet genoemd in de stadswandeling, maar zo te lezen was dit een graanhandel. Links zal een naam staan, maar deze kan ik niet ontcijferen.In de Kerkstraat zijn wat winkels open en er is enige ‘reuring’. Maar het zal wel niet vergelijkbaar zijn met een ‘gewone’ zonovergoten zaterdag. ’t Is jammer, ik ben die corona meer dan zat!In de Kloosterstraat staat de voormalige Kloosterkazerne. In Breda was ook een Kloosterkazerne gevestigd, maar deze heeft na de val van de ‘Muur’ al snel een andere bestemming gekregen. In de laatstgenoemde kazerne ben ik nog enige tijd ‘gelegerd’ geweest.Dit is het Grote Convent. Nu is er een terras, maar ja, overmorgen gaat de boel pas open.
Ook is hier in het verleden een Arsenaal (wapen- en munitie-opslagplaats) gevestigd geweest.Tegenover het Klooster staat een laat 15e-eeuws huis met een verdieping onder een zadeldak. Het heet: ‘De Arke Noach’. Is het informatieve bordje in het ongerede geraakt?Mogelijk was dit pand in de Hanzetijd een zogeheten Termijnhuis, een onderkomen van de bedelorde der Carmelieten van Geldern. De huidige gevel is een reconstructie uit de jaren 80 van de vorige eeuw.Een binnenplaatsje met twee middeleeuwse woonhuizen.In de Kostersteeg staat de voormalige stadsnederduitsche school.‘De Lamoen’, het informatieve bordje spreekt voor zichzelf.‘Hans’, dit lijkt mij duidelijk.In de Kosterstraat staat dit aardige beeldje van ‘Oma met Kleinkind’.We staan voor de Grote of Martinikerk. Gelukkig is er een informatief bordje, maar de kerk zelf is helaas gesloten.Tja, Doesburg is vergeven van pijlen en soortgelijke aanwijzingen. Het is natuurlijk in het kader van de coronamaatregelen. Maar ja, deze mannen zijn vandaag – op zaterdag – aan het werk. Dat kost de gemeente natuurlijk een boel geld. Deze ‘stickers’ worden met een föhn op het plaveisel vast gesmolten. Die zitten goed vast en ze gaan er nooit meer vanaf! Is dit nu wel zo zinvol?Tegenover het wijnhuis, op de hoek van de Roggestraat (waarin in de Middeleeuwen de graanmarkt werd gehouden) en de Kleine Kerksteeg, ligt het voormalige logement ‘Het Wapen van Amsterdam’. Dit 14e-eeuwse pand waarvan de voorgevel in de 19e eeuw vernieuwd is, met moderne reconstructie van de ramen in de voorgevel, diende in de Hanze-tijd als stadsvleeshuis. Alleen daar, letterlijk onder toezicht van de magistraat, mocht goedgekeurd vlees worden verkocht.
De fraaie gotische zijgevel vertoont over de gehele lengte gesloten maaswerk in rechthoekige nissen. De traceringen zijn afgeschuind en verwant aan die van het wijnhuis.
Dat ‘rode gevaar’ op wielen is een aggregaat. Daarmee wordt de elektriciteit opgewekt om te föhnen. Dat aggregaat ziet er nagelnieuw uit. Heeft de gemeente dit ding speciaal aangeschaft voor de coronamaatregelen? Mocht de gemeente er vanaf willen, voor een vriendenprijsje wil ik het ding wel overnemen.Iets verder staat ‘De Roode Tooren’. Uiteraard is het museum gesloten.Het Waaggebouw, maar ja, het terras is natuurlijk nog gesloten. Dit ware natuurlijk een ideale plaats om de stadswandeling te onderbreken voor een hapje en een sapje.Het stadhuis, het staat er niet met zoveel woorden, maar ik neem aan dat dit gebouw nog steeds als stadhuis in gebruik is.Voor Roggestraat 12 zijn twee zogeheten ‘Stolpersteinen’ in de bestrating geplaatst. Als u mijn site heeft gevolgd, kent u de betekenis.In de Veerpoortstraat stond in de Middeleeuwen een Mariabeeld. Ter herinnering daaraan is in de hoek van de gevel een Mariabeeld ingemetseld. Hel beeld hangt een metertje of vier hoog, waarschijnlijk om te voorkomen dat een onverlaat ermee vandoor gaat. Of erger natuurlijk, dat kan natuurlijk ook. Waar is dat oorspronkelijke Mariabeeld gebleven?Links staat een groot middeleeuws pand met hoge kelders waar in de 18e eeuw ‘Deventer’ uithing. Deventer verwijst naar de herberg die hier ooit was.Nummer 4, ‘Het Zwarte Paard’, was ooit een logement voor reizigers. De reizigers konden hier overnachten door hun paardendekens over een dik touw te leggen en hier overheen leunend te slapen.Dit is het ‘Van Brakellhofje’.En dit een Gelderse Klokgevel.Dit huis op nummer 22 stond al in de Hanze-tijd bekend onder de naam ‘Lumberden’ of ‘De Lomberd’.Huize Pniël staat op nummer 31.Dit pand heeft een mooie Jugendstilgevel. Ik ben vergeten om een detailfoto te maken van het fraaie art-nouveau tegeltableau boven de voordeur.We lopen richting de IJssel en hebben zicht op de fraaie Bleekerskade.We lopen nog verder en bereiken de IJssel, tenminste, we zien hem. En we zien ook een prachtig kunstwerk gebouwd door de beroemde Italiaanse kunstenaar Roberto Bami.Ai, de naam van deze heester met bijzonder mooie bloemen schiet mij niet zo 1-2-3 te binnen. Wacht, het is de Japanse kornoelje (Cornus kousa).Is dit pand genoemd in de stadswandeling? Ik kan dat niet vinden.Dit is een voormalige stadsboerderij uit 1614.De voormalige Stoomkoffiebranderij.Dit is het Kantongerecht. Zou het nog als zodanig in gebruik zijn? Hm, zo te lezen is het Kantongerecht al in 1934 gesloten.OK, we zijn rond. Sowieso een mooie stadswandeling. Maar… als ik in Doesburg zou wonen, dan zou ik het gidsje herschrijven. Zoals bekend, alle horeca was dicht.
Bij de warme bakker hadden we croissants aangeschaft en deze met onze van huis meegenomen frisdrank op een gemeentebankje genuttigd. De kledingwinkels waren wél open, maar wel met inachtneming van de ‘Gouden Regels’. Die hangen voor elke winkeldeur, je zou er wat van krijgen.
Even na halfdrie stappen we in de auto en rijden naar Havezathe Carpe Diem. Dat vinden we met Sygic probleemloos en tegen drieën zijn we er. Oeps, het is hier wel erg landelijk, maar we komen ook voor onze rust. Kijk, dit is het hoofdgebouw. Nu weet ik het zeker, met een wandeling ben ik hier nooit langsgekomen. Op de hoek staat een schoolbord met daarop: ‘Geopend voor hotelgasten’.We worden hartelijk/professioneel ontvangen en krijgen de sleutel van kamer 13.
Die bevindt in het bijgebouw: ‘De Graanschuur’. Is dit gebouw nieuw of is het gerenoveerd? Dat moet ik nog even navragen.Kijk, onze kamer (ietsje meerprijs) ligt op de begane grond en we beschikken over een terrasje. Dat komt nu goed uit met dit bijzonder fraaie weer. Ik neem plaats en geniet van een drankje en een leesboek (epub).In het informatieboek vind ik de geschiedenis van Haverzathe Carpe Diem. Overigens, u weet ongetwijfeld wat ‘Carpe Diem’ betekent.Tegen zessen lopen we naar het restaurant. Er is geen vast tijdstip om te dineren, maar we hadden aangegeven bij de receptie dat we graag rond zes uur aan tafel willen.
We zijn één van de eersten. Orchideetje heeft al een tafel uitgekozen en de ober steekt de kaarsjes aan.Ik bestel een Tempranillo afkomstig uit het gebied Catilla La Mancha, een veelbelovende wijnstreek van Spanje. De geur is een prachtig boeket van bessen en bramen. De smaak is vol, met de zoete smaak van chocolade die perfect in balans is met de aroma’s van bramen. Zacht en toegankelijk is deze wijn.Wij hebben een arrangement geboekt, het diner van drie gangen is inbegrepen.
Tegen meerprijs is een vier-, vijf- of meergangen diner te bestellen. Ik ga voor vier gangen, Orchideetje voor drie. Een menu is er niet, het moet een verrassing zijn.
De amuse is een salade van groene asperge met een schuim van saffraanmosterd.Het voorgerecht is dorado, een cracker van zeewier, couscous van zeewier met een crème van gele curry.Het tussengerecht is koolvis, sugar snaps, crème van munt, mousse van doperwt en fregola.Het hoofdgerecht is kalfsentrecote, asperges, crème van ui, worteltjes, daslook, gebakken aardappels en salade.Het nagerecht is een mousse van framboos, aardbei sorbetijs, schuim van basilicum en witte chocola.Overigens, ik hoop dat ik alle benamingen goed heb, met mijn slechte oren zal er hier en daar wel een foutje in zitten.
Sowieso heerlijk gegeten, deze keukenbrigade kookt op hoog niveau! Is dit iets voor de kerst? Daar denken we nog even over na. We verlangen naar onze kamer, daar bereiden we nog thee. De TV meldt rellen in de Verenigde Staten, tja, de laatste jaren laat ik dit soort berichtgeving van mij afglijden. Ik kan er toch niets aan doen.
Ai, er zijn verkiezingen geweest in Suriname en de huidige president – Desi Bouterse – eist hertelling van de stemmen. Hij ziet het lijk al drijven en wat er inzat, hij heeft dik verloren! Dat betekent dat er in augustus een eind komt aan zijn bewind en dat hij als gewoon burger zijn celstraf van 20 jaar kan uitzitten. Desi is 74 jaar oud, dus op zijn 94e kan hij mooi uitgewezen worden naar Nederland waar hij nog 6 jaar tegoed heeft. In de cel, bedoel ik dus. Of zou de schurk (lees moordenaar) er tussenuit knijpen? Desi is vriendjes met Cuba, maar ik denk dat ze hem niet willen hebben. Dat is niet bevorderlijk voor het toerisme.
We hebben een mooie en intensieve dag achter de rug en gaan tijdig te bed.