Maandag 1 april 2024
Bovenkarspel – Kasteel Radboud – Stoommachine museum – Bovenkarspel
Om halfnegen genieten we het ontbijt. We doen rustig aan, want Kasteel Radboud gaat pas om elf uur open en het is maar twintig minuutjes rijden.
Om halfelf rijden we en tegen elven parkeren we de auto. Kijk, daar is het!Vele jaren geleden kwam ik tijdens een wandeling langs het kasteel, maar voor een bezoek was toen geen tijd. Nu gaat het er van komen.
Eerst enige informatie.We lopen een rondje. De teksten en foto’s laat ik voor zichzelf spreken.We zijn rond en brengen een bezoekje aan het Kasteel Café. Er is Appeltaart, maar ook Red Velvet. Voor dat laatste gaan we en het chocolade laagjes gebak smaakt prima.Nog een afscheidsfoto. Sowieso is Kasteel Radboud een aanrader. Het was niet echt druk, maar belangstelling was er zeker, ook veel gezinnen met kleine kinderen (kids).Even na twaalven rijden we naar het Nederlands Stoommachine Museum, dat ligt 1,5 kilometer zuid van Kasteel Radboud.
Kijk, daar is het, zeker een imposant gebouw. Ook hier ben ik ooit langsgelopen.Eerst de geschiedenis. Door inklinking van de grond in de polders had het waterschap Vier Noorder Koggen 24 poldermolens nodig die in molengangen het water trapsgewijs op de toenmalige Zuiderzee uitsloegen. Vijftien poldermolens stonden op de Oosterdijk bij Medemblik. Toen ook in Nederland het gebruik van stoomkracht in zwang kwam kregen de windmolens in 1869 gezelschap van een stoomgemaal. Dat was een oplossing voor windstille periodes. Oorspronkelijk werd het gemaal uitgerust met twee vijzels en twee schepraderen die het door de poldermolens opgevoerde water in de Zuiderzee spuiden.
In 1897 werd de capaciteit vergroot door de plaatsing van vier centrifugaalpompen, die uit het Verenigd Koninkrijk werden geïmporteerd. In 1908 volgde uitbreiding met een centrifugaalpomp die, aangedreven door een gasmotor, 400 kuub water per minuut kon verplaatsen. De windmolens waren nu geheel overbodig geworden. In 1925 verving men de motor door een nieuwe stoommachine, waarvoor ook de hoge schoorsteen werd gebouwd. Het gemaal had nu een capaciteit van 800.000 liter water per minuut.
De stoommachines hebben dienstgedaan tot de voltooiing van een elektrisch gemaal te Onderdijk in 1975. Vanaf 1976 werd het stoomgemaal nog nauwelijks gebruikt en in 1977 werd het volledig buiten gebruik genomen. In de gebouwen van het gemaal en het omliggende terrein is sinds 1985 het Nederlands Stoommachine Museum gevestigd.
Het museum brengt de techniek van stoommachines en de historische achtergrond van de industrialisatie in beeld. In het stoomgemaal zijn circa dertig oude stoommachines te zien die deels uit schenkingen en deels uit een privécollectie afkomstig zijn. De machines zijn vrijwel allemaal in Europa gebouwd en gebruikt.
Mooi, we gaan een rondje lopen en de teksten en de foto’s laat ik weer voor zichzelf spreken.In de binnenhaven van het museum ligt de kolengestookte stoombaggermolen ‘Vooruit’. Het is een emmerbaggermolen uit 1941 van het Friese baggerbedrijf Krikke uit Oudehaske (bij Heerenveen). In 2005 werd deze baggermolen op een dieplader naar Medemblik gebracht en op spectaculaire wijze in een nieuw gegraven binnenhaven te water gelaten. Vrijwilligers zijn jaren bezig geweest de baggermolen weer aan het draaien te krijgen.
Dat is gelukt maar ze zijn nog lang niet klaar. Door de toegepaste stoomtechniek is deze baggermolen een symbool van de industriële revolutie in Nederland. Door de authentieke inrichting van de verblijfsruimten in de baggermolen is nog goed te zien hoe de bemanning aan boord leefde en werkte.Mooi, we hebben het gezien. Dit museum is zeker een aanrader!
We besluiten met een hapje en een drankje.Als laatste nog een afscheidsfoto.Om halfvier zijn we weer in ons hotel. We genieten een korte siësta, daar waren we wel aan toe. Even na vijven lopen we naar het Aziatisch restaurant Hoo Wah.
Kijk, daar is het.Ik had om een tafel in een rustig hoekje gevraagd en dat is gelukt. Orchideetje bestudeert het menu.Je kunt hier voor €27,- p/p 2,5 uur onbeperkt ‘knagen’ óf gewoon à la carte bestellen. We gaan voor de laatste optie.Ok, keus is er genoeg. We bestellen kippensoep voor Orchideetje en Chinese tomatensoep voor mijzelf. Verder Mihoen met gesneden varkenshaas en groenten voor Orchideetje en Babi Pangang ‘Hoo Wah’ voor mijzelf.
Om de wachttijd door te komen krijgen we een mandje kroepoek. Pittig, maar 100%.Mijn soepje komt door, romig, pittig, maar niet té. Prima dus.En dan volgen de hoofdgerechten. Tjonge, tjonge, wat veel! De Babi pangang krijg ik op, maar van de Mihoen blijft de helft over. Sowieso beide prima.Intussen loopt het restaurant helemaal vol, fijn voor de uitbaters. Hm, die dessertkaart ziet er ook prima uit.Ik ga voor de Advocaat Royal en Orchideetje voor een kinderijsje. Ook de ijsjes bekomen ons prima.Even na achten vertrekken we en in ons hotel kunnen we nog naar een staartje journaal kijken. Ook nu maken we het niet te laat.