Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws. Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons paas-arrangement, doorgebracht in hotel-restaurant ‘Loetje’ in Overveen.

Reisverslag paas-arrangement hotel-restaurant ‘Loetje’ zaterdag 16 april t/m dinsdag 19 april 2022

Zaterdag 16 april 2022
Haarlem – Overveen
Hoe we daar op gekomen zijn weet ik niet meer, maar ineens kwam Haarlem in beeld.
Tja, thuisblijven tijdens de paasdagen vind ik maar niets. In Haarlem vond ik geen hotel-restaurant naar wens, maar in Overveen vond ik ‘Loetje’ (https://www.loetje.nl/nl/locaties/overveen/). Er was nog 1 kamer beschikbaar, net op tijd!
Om negen uur gaan we van huis. De auto tanken we nog even vol, daar hebben we de komende dagen geen omkijken meer naar, maar eerst de oorlog in Oekraïne.
Tja, sta ik 40 jaar gereed om dat onoverwinnelijke Russische leger ‘af te stoppen’, komen ze niet! Nou ja, ‘afstoppen’, we gingen ervan uit dat ze met een dag of vijf aan de Noordzee zouden staan.
De Oekraïners vechten nu al zo’n acht weken tegen dat Russische leger. Ze hebben de Russische opmars gestopt en zijn met succes in de tegenaanval gegaan.
Ik vind het ongelooflijk! Maar ja, zo te lezen – ik beschik helaas niet over inside informatie – heeft het Russische leger de logistiek niet op orde. En met het moreel (niet moraal) zit het ook niet goed. Tja, dat Russische leger vecht met dienstplichtige soldaten, die inmiddels al een paar maanden van huis zijn. Het Oekraïense leger vecht ‘thuis’ en dat maakt een groot verschil. Sowieso (militair-technisch gezien) is het een pure blamage voor het Russische leger! Daar krijgen een aantal generaals nog problemen mee met Poetin.
Tja, dan moet hij wel aan de macht blijven natuurlijk. De veiligste weg voor de Russische generaals is het om Poetin af te schieten.
Volodymyr Zelensky (president sinds 20 mei 2019), doet het ontzettend goed.
Op 31 maart 2022 sprak hij zelfs in een videoverbinding de Tweede Kamer toe. Ik vond het een indrukwekkende toespraak. Zie die man eens zitten in zijn legergroene T-shirt.
Daar kan onze Mark nog een punt aan zuigen.
De Russen hebben Bucha, een noordwestelijke voorstad van hoofdstad Kiev, op 4 april verlaten. Bucha is wel een keerpunt in deze oorlog. De vele doden op straat zijn een vreselijke herinnering aan de vijf weken durende aanwezigheid van de Russische troepen. Velen zijn door het hoofd geschoten, terwijl hun handen op hun rug gebonden waren, schrijft verslaggever Simon Gardner van persbureau Reuters. Hier zijn regelrechte oorlogsmisdaden gepleegd. Door Russische dienstplichtige soldaten? Dat betwijfel ik.
Ik zou bijna denken dat hier speciale ‘moordeenheden’ actief zijn geweest, ná het vertrek van de dienstplichtige soldaten. We zullen het wel nooit zeker weten.
‘Vredesonderhandelingen’ zijn nu natuurlijk ook niet meer mogelijk/zinvol. Poetin kan nu helemaal niet meer terug. De Russische verliezen zijn in elk geval immens, als je de Oekraïense informatie mag geloven.
Hoe gaat dit aflopen? Ik durf er geen voorspelling aan te wagen, nous verrons.
Allons, wij gaan gewoon op ‘vakantie’! Het is zonnig en 11 graden in de plus.
Er is nagenoeg geen vrachtverkeer, maar ’t is toch tamelijk druk. Vlak voor parkeergarage ‘De Appelaar’ staat het stil. Is er iets gebeurt? Ik hoor geen sirenes en alle auto’s voor mij staan in alle rust af te wachten. Na zo’n tien minuutjes gaan we weer rijden. Ach, zo te zien stond de brug open. Even later parkeren we in ‘De Appelaar’ en lopen naar de VVV op de Grote Markt.Daar kopen we een stadswandeling. De stadswandeling is ook (gratis) te downloaden, maar de geprinte versie is voor mij niet leesbaar gezien de kleine letter.We slaan de Grote Markt even over en lopen meteen de Koningsstraat in.
Kijk, Huis van Schagen staat niet vermeld in het gidsje, maar we nemen het even mee.Halverwege de Koningsstraat op nummer 37 staat een in 1900 gebouwd winkelpand met voormalige bakkerij. Op de steen boven het etalageraam bevindt zich een beeldhouwwerk van een bakkersfiguur.Op de hoek van de Gierstraat op nummer 3 is Drogisterij A.J. van der Pigge gevestigd, te herkennen aan de traditionele gaper boven de entree. Deze drogisterij verkoopt het eeuwenoude middel dat alle kwalen heelt, Haarlemmerolie. Alleen al vanwege het interieur (uit 1849) is Van der Pigge een bezoek waard.De Breestraat ziet er toch leuk uit.Op het Nieuwe Kerksplein staat de eerste nieuw gebouwde Protestantse kerk van Haarlem, de Nieuwe Kerk. De kerk kenmerkt zich door de opvallende toren in Renaissancestijl, tussen 1613 en 1616 gebouwd door de Vlaamse stadsbouwmeester Lieven de Key.
Op de plek van de kerk stond vroeger het Sint Annaklooster met de Annakapel, waar de toren tegenaan werd gebouwd. De kapel werd in 1645 vervangen door het door Jacob van Campen ontworpen kerkgebouw. Kerk en toren vormen een bijzondere fusie van twee totaal verschillende bouwstijlen.
Helaas is de kerk gesloten.De Korte Houtstraat is ook weer zo’n leuk straatje.Hier kijken we tegen de achterzijde van de Nieuwe Kerk aan.Hier staat ook het Proveniershuis.In de Grote Houtstraat genieten we in Barista Cafe de KMA. Nou, ’t is dik voor elkaar hier, een aanrader!We lopen – van de route – wat verder de Grote Houtstaat in. We gaan even ‘winkelen’ in de Apple Store. Er zijn er drie in Nederland, de andere bevinden zich in Amsterdam en Den Haag. Na het ‘scoren’ van het moederdagcadeau lopen weer naar de route. Trouwens, het is behoorlijk druk in Haarlem. Ik hoor veel Duits sprekenden om me heen.
Hm, dit Vrouwe- en Antonie-Gasthuys staat niet in het gidsje.In de Kampersingel wordt druk gevaren. ’t Is er prachtig weer voor.Aan de Gasthuisvest staat dit historische pand.We slaan linksaf en lopen het Groot Heiligland in. Hier is de ingang van het Frans Hals Museum. Het Frans Hals Museum is genoemd naar de belangrijkste Haarlemse schilder uit de Gouden Eeuw, Frans Hals. Behalve zijn schuttersstukken zijn er in dit museum nog veel meer kunstschatten uit de Gouden Eeuw te zien. Dat gaan we morgen bekijken!Rechts bevinden zich een aantal gevels van de voormalige proveniershuisjes die behoorden tot het St. Elisabeth’s of Groote Gasthuis.Tja, die fietsen die overal zomaar worden neergekwakt, ’t is gewoon een plaag!Zomaar een mooie gevel aan de Gedempte Oude Gracht.Op de hoek, Lange Veerstraat / Korte Veerstraat staat het eerste winkelwoonhuis ‘De Zon’ in Haarlem dat in 1899 is gebouwd in opdracht van V&D. Tja, de directeur én het personeel hadden hun woonverblijf op de tweede verdieping. Op de gevel is te lezen welke waren in dit eerste echte warenhuis verkocht werden, o.a. fournituren, mantels en kinderconfectie.Het zal wel mooi wonen zijn ‘Inden Groenen Tuin’.We zijn vlakbij het Spaarne en bewonderen de gevel en de gevelsteen. Ook een bijzondere spreuk.Aan de Damstraat / Spaarne staat De Waag. De Waag is rond 1598 gebouwd onder leiding van stadsarchitect Lieven de Key, naar het ontwerp van de schilders Cornelis Cornelisz en Willem Thybaut.
Tot 1915 heeft het dienst gedaan als waag, een locatie waar goederen gewogen werden. Afhankelijk van het soort en gewicht van de ingebrachte goederen werd door het stadsbestuur belasting geheven. Het gebouw in Renaissancestijl heeft twee bijna identieke gevels van Naamse steen, kalksteen gewonnen in de Belgische provincie Namen. Kenmerkend voor het gebouw zijn de rondboog- en kruisvensters. De overheidsfunctie van dit gebouw werd aangeduid door het wapen van Holland aan de Damstraatzijde en het wapen van Haarlem aan de Spaarnezijde. Tja, zo bouwen we niet meer.Op Spaarne 16 bevindt zich het Teylers Museum. Dit oudste museum van Nederland, gebouwd in 1784, heeft het geheel van gebouwen en collecties te danken aan de erfenis van koopman en bankier Pieter Teyler van der Hulst. Als man van de Verlichting liet hij zijn geld na ter bevordering van kunst en wetenschap. Vóór zijn voormalige woonhuis een museum werd, was het een plek waar wetenschappers kwamen voor onderzoek.
In sfeervolle historische vitrines, uitsluitend door daglicht verlicht, ziet u voorwerpen als mineralen, fossielen, schilderijen, natuurkundige instrumenten, munten en penningen.
Ai, al dit fraais gaan wij overmorgen bewonderen!Het Spaarne (zo heet dit watertje) en de Gravestenenbrug.Aan de overzijde van het Spaarne staan twee monumentale panden met authentieke trapgevels, gebouwd omstreeks 1630.In de panden daarachter was al sinds ongeveer 1550 bierbrouwerij ‘De Olyphant’ gevestigd. Eeuwenlang was Haarlem één van de grootste bier- brouwersteden van Nederland. Beroemd is het Haarlems Jopenbier, dat sinds 1994 weer wordt gebrouwen volgens oud recept dat gevonden is in de stadsarchieven. In de zijgevel van het pand De Olyphant, aan de Wijdesteeg, is een gevelsteen ingemetseld met de afbeelding van een olifant.We steken de Gravestenenbrug weer over en werpen een blik in noordelijke richting.Zijn dat nou dezelfde roeiers?Halverwege de Bakenesserstraat bevindt zich de Bakenesserkerk, waar oorspronkelijk een grafelijke kapel was gewijd aan Maria. De in 1972 gerestaureerde toren van de kerk heeft veel weg van de huidige toren van de Grote of St. Bavokerk, die op de Grote Markt staat. Tijdens de bouw van die toren bleek het materiaal te zwaar, waardoor het in de kerk begon te kraken en een pilaar scheef trok. De toren werd op advies van een Vlaamse deskundige afgebroken en vervangen door de nieuwe, lichtere toren van hout bekleed met lood.
De brokstukken van de natuurstenen toren werden gebruikt om het kerkhof bij de Grote of St. Bavokerk op te hogen. Van de grotere stukken werd omstreeks 1550 een toren aan de oude Bakenesserkerk gebouwd.
De toegang tot de kerk is hermetisch afgesloten. Hm, mogelijk is de Latijnse tekst slecht leesbaar. Hierbij: Si laudem nova qui struxerunt templa tulere: cur non qui renovant et vetus hocce. De vertaling luidt: als de bouwers van de tempels nieuwe lof droegen: waarom niet ook degenen die de oude vernieuwen?Ik denk niet dat deze school nog als zodanig in gebruik is.Een plaatje van de Bakenessergracht.Maar liefst acht Struikelstenen en iets verder nog twee. In feite heeft slechts één man dit onheil op zijn geweten. Er zit iets in de psyche van de mens om massaal achter zo’n man aan te rennen. We zien het zich nu weer in Rusland, maar ook in Noord-Korea.Iets verder aan de Bakenessergracht staat dit huis met de luiken. Het zal een pakhuis zijn geweest.Aan het Begijnhof staat de Waalse kerk, de oudste kerk van Haarlem, gebouwd in 1348. Voor de reformatie was dit een katholieke kerk met de naam Begijnhofkapel. De kerk is alleen tijdens de jaarlijkse Open Monumentendag geopend voor publiek.Op het Goudsmidspleintje is de voormalige Goudsmidskamer te vinden. Het pand werd vanaf 1612 gehuurd door het goudsmidsgilde. De historische functie is nog te herkennen aan de gouden beker op de gevelsteen van het pand, die de beker van Sint Eloy voorstelt, de beschermheilige van het gilde. Na de reformatie is er ook lange tijd een schuilkerk gevestigd geweest. Hoewel er al eerder Joodse bewoners in Haarlem geweest zullen zijn, vinden we in de archieven pas in de 18e eeuw voor het eerst tekenen van een permanente vestiging. In 1765 werd het pand Goudsmidsplein 6 aangekocht en als synagoge ingericht. Momenteel is dit een woonhuis.Aan de Donkere Begijnhof staat de St. Josephkerk. Er staat verder niets over in het gidsje, zal wel niet belangrijk zijn.Om de hoek staat de Janskerk met aangrenzend het klooster, gebouwd in de periode 1310-1318. Tot 1625 vormden de kerk en het klooster de Haarlemse zetel van de Commanderij van Sint Jan, die in 1310 werd gesticht. De Janskerk kwam na de reformatie in 1587 in handen van de stad en werd bestemd voor de nieuwe, protestantse eredienst. Die functie hield de kerk tot 1930. Toen wilde de Diaconie van de Hervormde Gemeente de kerk slopen om er bejaardenwoningen voor in de plaats te zetten. De gemeente Haarlem greep in. De kerk werd aangekocht en gerestaureerd, waarna het stadsarchief er werd gevestigd. Na opnieuw een verbouwing doet het pand sinds 2007 dienst als publiekscentrum van het Noord-Hollands Archief.Iets verder bevindt zich het standbeeld van Laurens Janszoon Coster. De Haarlemmers noemen Laurens Janszoon Coster als uitvinder van de boekdrukkunst. Tja, ik kom er steeds meer achter dat het geleerde op de Lagere school grotendeels mythes waren.Aan de Jansstraat op nummer 81 is een onderdeel van de rechtbank van Noord-Holland. Het gebouw van architect W.C. Metzelaer is speciaal voor deze functie gebouwd in 1889-1890.Op de Grote Markt staat nóg een standbeeld van onze vermeende boekdrukker.De Grote of St. Bavokerk is Haarlems grootste kerk. Hier is op de plaats van een in de 14e eeuw grotendeels afgebrande kleinere kerk in 1479 de Grote of St. Bavokerk gebouwd. Wat deze kerk bijzonder maakt, is dat hij zonder heipalen in de grond gebouwd is. Haarlem werd gesticht op een strandwal, waardoor de bodem uit zand bestaat en er geen enkele heipaal nodig was voor de bouw van de kerk.
Vroeger sierden beelden de kerk, maar veel van deze pracht is verloren gegaan tijdens de Beeldenstorm (1566), waarna de kerk in het bezit kwam van de hervormde gemeente.
De Grote of St. Bavokerk wordt ook wel ‘Jan met de hoge schouders’ genoemd, de toren is namelijk aan de kleine kant in verhouding met de rest van het gebouw. In de kerk zijn de grafstenen van Frans Hals en Pieter Teyler te bezichtigen, evenals het beroemde Christian Müllerorgel. Op dit grootste orgel ter wereld heeft Mozart als 10-jarige jongen nog gespeeld. Hij was in Haarlem met zijn vader, een beroemd vioolleraar, die bij drukkerij Johan Enschedé zijn eigen vioolmethode in boekvorm in ontvangst kwam nemen. Drukkerij Johan Enschedé was in die tijd de enige drukkerij die muziekschrift kon drukken.Het oudste deel van de preekstoel dateert uit ongeveer 1434. De leuningen worden gevormd door twee koperen slangen. Dit symboliseert het kwaad dat wegvlucht van het woord.Het Christian Müllerorgel werd in 1766 door de toen tienjarige Mozart bespeeld.
Ook Händel bespeelde dit orgel. Het orgel telt 5068 pijpen en is bijna 30 meter hoog.Over de gebrandschilderde ramen staat niets in het foldertje van de St. Bavokerk.Kijk, hier ligt Pieter Teyler van der Hulst begraven. Hij is niet de enige, de vloer van de St. Bavo bestaat volledig uit grafzerken. Het zijn er ongeveer 1500!Willem den Eerste: bedankt!In de Mariakapel kunt u een kaarsje opsteken, even gaan zitten en op adem komen.
Deze gastvrije ruimte in de kerk is bedoeld voor mensen van alle levensbeschouwelijke overtuigingen. De kapel nodigt uit tot een moment van devotie, gedenken en bezinning.Ai, nog een fraai gebrandschilderd raam.Op de achterzijde van het avondmaalsbord staat een verslag van het beleg van Haarlem (1573). ‘Ja honden en catten waren wilbraet gheheten’ – honden en katten werden wildbraad genoemd, kunt u hier lezen.Sowieso is het interieur fraai, ondanks dat veel vernield is tijdens de Beeldenstorm.Het grafmonument van twee bekende Nederlandse waterbouwkundigen uit de 19e eeuw: Christiaan Brunings en Frederik Willem Conrad.De scheepsmodellen zijn een geschenk van het Schippersgilde. De modellen dateren uit de 16e en 17e eeuw en zijn gebaseerd op de schepen die destijds aan het Spaarne gebouwd werden.Op deze plaats ziet u de ‘wezenkist’. Hier werd geld ingezameld ten behoeve van de wezen.Hier is een kanonskogel ingemetseld als herinnering aan de Spaanse belegering van Haarlem in 1573.Hier staat de oudste ‘kluis’ van Haarlem uit de 15e eeuw. Hierin werden onder andere de stadsrechten van Haarlem bewaard.U ziet hier de Hondenslagerskapel, genoemd naar de figuur op de linker draagsteen.
Een hondenslager had in de middeleeuwen als taak honden uit de kerk te weren en in de kerk de orde te bewaren.Ok, gezien. We lopen de St. Bavo uit en bewonderen de Vleeshal, herkenbaar aan de trapgevel met opvallende ornamenten. Omdat de stadsbevolking toenam en daarmee ook de vraag naar vlees, had de stad behoefte aan een vleeshal. Het stadsbestuur gaf stadsbouwmeester Lieven de Key in de 17e eeuw opdracht een rijk gedecoreerd gebouw te ontwerpen en gebruik te maken van de mooiste materialen. Hij gebruikte voor dit pand natuursteen dat vanuit het buitenland moest komen en fleurde het geheel op met schapen- en ossenkoppen. Deze ornamenten verwijzen naar de oorspronkelijke functie van het pand. De Vleeshal werd voornamelijk gebruikt voor het verhandelen van vlees en is momenteel in gebruik als dependance van het Frans Hals museum. Dat gaan we morgen bekijken.We staan nu op De Grote Markt, vroeger ’t Sant genoemd, het oude stadshart van Haarlem. Door velen wordt gesproken van het mooiste plein van Nederland. Het aanzien en karakter van deze plaats worden in grote mate bepaald door de historische gebouwen. In de 13e en 14e eeuw was het plein nog groter van omvang, doordat er aan de zuidzijde nog geen bebouwing stond. Op ’t Sant stond destijds een galg, werden ridderspelen gehouden en handelswaren verkocht.
Op de Grote Markt ziet u het huidige stadhuis van Haarlem. Op deze plaats stond allereerst het jachtslot voor de Graven van Holland. Graaf Floris V gebruikte dit jachtslot als woonhuis wanneer hij naar Haarlem kwam om belastinggelden te innen. Zijn zoon Willem II koos Den Haag als vaste woonplaats, waarna hij de resten van het slot aan de stad schonk. Het houten gebouw werd in de 14e eeuw grotendeels verwoest door een stadsbrand.
Na de herbouw is het complex als stadhuis in gebruik genomen. Uit die periode dateert het huidige gebouw met de beroemde Gravenzaal, tegenwoordig voornamelijk in gebruik als trouwzaal. In dezelfde tijd werd de Vierschaar gebouwd, herkenbaar aan de vier zuilen aan de rechtervoorzijde van het gebouw. Hier is de VVV gevestigd. Vóór deze Vierschaar stond het schavot waar recht werd gesproken, dat is nog terug te zien in het beeldhouwwerk van Vrouwe Justitia in de gevel. In de afgelopen eeuwen zijn er nog diverse verbouwingen geweest.Momenteel staat De Grote Markt vol met kermisattributen. Dat laat ik maar aan mij voorbijgaan. Ai, de stadswandeling zit erop. Een compliment voor de schrijver dezes.
Het is inmiddels kwart voor drie, prima timing. We genieten nog een koffie en een soepje en halen daarna de auto op. We betalen voor het parkeren de hoofdprijs (€18,40).
Het is niet anders.
Tegen vieren bereiken we hotel-restaurant ‘Loetje’. We worden hartelijk ontvangen door Jaqueline en krijgen een welkomstdrankje aangeboden. Kijk, zo maak je vrienden.
Op naar de kamer, nou, die ziet er prima uit. Nog niet vaak zo’n ruime kamer gehad.Om halfzes gaan we aan tafel. Deze foto’s van het restaurant zijn op een ander tijdstip genomen, want momenteel zijn bijna alle tafels (en dat zijn er heel wat!) bezet. Tja, corona is voorbij (ik moet het nog zien) en we gaan er weer op uit (wij ook).Kijk, het menu. ‘Loetje’ staat bekend om zijn fenomenale biefstukken. Nu is dat niet direct mijn favoriete gerecht, maar nu ga ik er voor.We bestellen Loetje’s soep van de dag, dat is vandaag aspergesoep.Daarna komt mijn bestelde biefstuk ossenhaas door. Orchideetje is in voor de maaltijdsalade met zalm. Nou, beide gerechten smaken prima. Een wijntje erbij, (veel) frites en gebakken champignons. Helaas, een dessert kan er niet meer bij. We stappen op en bereiden tijdens het kijken naar de TV thee op de kamer. Daartoe zijn alle ingrediënten aanwezig.
Tjonge, de Moskva is op 14 april gezonken. De dag ervoor werd dit vlaggenschip van de Zwarte Zeevloot door twee Oekraïense anti-scheepsraketten getroffen. Ok, de Russen beweren dat er brand was uitgebroken en dat mede door slecht weer de Moskva is gezonken. Nou, ongeloofwaardiger kan bijna niet. Ongelooflijk dat de Oekraïense strijdkrachten tot dit huzarenstukje in staat waren. Poetin zal er niet blij mee zijn.
Inmiddels is het bombarderen van Kiev weer begonnen. Op Marioepol zijn bommenwerpers (Tu-22?) ingezet. De opmars vanuit oostelijke richting is nog niet gestart. Durven de Russen het niet aan? Elke dag wachten geeft de Oekraïense strijdkrachten meer tijd tot het inrichten van de verdediging. Daar zullen ze mettertijd wel achter komen.
Ok, bedtijd, morgen weer een drukke dag.