Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws. Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons najaars-arrangement doorgebracht in Hotel ‘Over de Brug’ in Haastrecht.

Reisverslag najaars-arrangement Hotel ‘Over de Brug’
woensdag 21 september t/m vrijdag 23 september 2022

Woensdag 21 september 2022
Gouda – Sint-Janskerk – Museum Gouda – Haastrecht
We zagen op de TV een museumdirecteur die de tentoonstelling het ‘Wonder van Gouda’ in de Sint-Janskerk en het Museum Gouda onder de aandacht bracht. Ik dacht voor een bezoek nog alle tijd te hebben, maar zo te lezen op de site duurt de tentoonstelling tot 1 oktober! Dat wordt dus een weekend danwel een midweek boeken, want heen en weer rijden trekken wij niet. Snel geboekt bij Hotel ‘Over de Brug’ (https://www.hoteloverdebrug.nl). Tijdens het weekend zijn er geen kamers meer beschikbaar, maar een midweek is ook prima.Om kwart voor negen rijden we weg, maar eerst tanken we voor €1,98 per liter de auto vol. Tjonge, toch nog goed aan de prijs, maar niet meer die extreme prijzen van enige tijd geleden.
Het is druk op de weg, regelmatig vijf minuten langzaam rijden. Werken we niet meer thuis? Of heeft iedereen een arrangement geboekt?
Om kwart over tien rijden we de parkeergarage Q-park Bolwerk in. Dat is letterlijk, want ik had online een ticket geboekt à €10,- voor 24 uur. Het systeem herkent het kenteken en de slagboom gaat omhoog. Het is toch niet te geloven!
We lopen eerst naar de VVV om een stadswandeling (voor morgen) te kopen. Ai, ’t is zonnig, het wordt vandaag zo’n 19 graden in de plus. Zo blijft het tot en met vrijdag, een beetje nazomer dus.
Op naar de Sint-Janskerk. De ingang is ‘onder de toren’, sowieso goed te zien door alle vlaggen. We zijn niet de enigen, er is toch wel belangstelling voor deze tentoonstelling.
Tjonge, dit is toch wel een immens grote kerk! Ongelooflijk dat men toentertijd bereid was om veel geld te steken in godshuizen. Eerst de plattegrond en een foto van ‘bovenaf’.Zelf kan ik deze foto niet maken, de kerk is volledig omgeven door bebouwing.
Kijk, dit bedoel ik.Een interieur zoals dit heb ik nog in geen enkele kerk gezien. Wel heel bijzonder.Er hangt hier een foto (die ik fotografeer) van een volle kerk. Hm, hoe zit dat met het teruglopend kerkbezoek? Van wanneer is deze foto?De preekstoel dateert uit 1809.Zo te lezen is dit het derde orgel in deze kerk. Het eerste is verbrand en het tweede door achterstallig onderhoud teloor gegaan. Dit orgel is in de loop van de tijd diverse malen aangepast/gerestaureerd.Zoals ongetwijfeld bekend bevat het zesde gebod een vertaalfout. Het moet zijn ‘Gij zult niet moorden’.In het kader van het ‘Wonder van Gouda’ zijn er een aantal schilderijen met nogal wat bloederige taferelen geëxposeerd. Dit zijn zogeheten ‘altaarstukken’, helaas is er verder geen toelichting bij. Zijn het Bijbelse taferelen?De Goudse glazen zijn de gebrandschilderde glas-in-loodramen van de Sint-Janskerk in de Nederlandse stad Gouda. De ramen dateren uit de 16e eeuw en zijn vervaardigd door beroemde glasschilders uit die tijd, zoals de gebroeders Dirck en Wouter Crabeth.
De kerk bevat in totaal 72 ramen van diverse afmetingen, waaronder drie moderne ramen. Het totale oppervlak van de ramen is 1755 m². De Sint-Janskerk in Gouda bevat ongeveer 50% van al het zestiende-eeuwse glas dat in Nederland aanwezig is.
De gebrandschilderde ramen overleefden onder andere de Beeldenstorm van 1566.
Deze foto heb ik ‘geleend’ van internet. Er liepen teveel mensen rond om de foto zelf te maken.Zoals gezegd, er zijn 72 ramen te zien. Ik heb er 14 gefotografeerd, voor de overige ramen zult u zelf moeten afreizen naar Gouda (en dat is geen straf!).
Raam 2.
De Egyptische havenstad Damiate werd in 1219 veroverd door de kruisvaarders, waarbij de Haarlemmers zich in het bijzonder hebben onderscheiden. Een schip vaart met volle zeilen de haven binnen en verbreekt de zware ketting waarmee de haven was afgesloten.Raam 12.
Maria en Jozef knielend ter weerszijden van het kind, benevens enkele herders met hun vee. Onder in het glas zijn de schenkers afgebeeld met in hun midden de opgestane Christus met in zijn handen het evangelie en onder zijn voeten een globe.Raam 13.
Het bovengedeelte toont de twaalfjarige Jezus te midden van discussiërende schriftgeleerden. Op de achtergrond komen Maria en Jozef de tempel binnen, die op zoek waren naar hun zoon. Het benedengedeelte geeft de beeltenis van de abt met zijn naamheilige Petrus en Maria met het kind.Raam 15.
Nadat de kerk in 1552 was afgebrand, werd onmiddellijk begonnen met het herstel van het koor en wendde men zich tot de bestuurders van Kerk en Staat om de ramen van glasschilderingen te voorzien. De schenker van dit glas werd afgebeeld in de linker onderhoek met achter hem St. Maarten, de schutspatroon van het bisdom.
Het midden van het glas toont de doop van Christus door Johannes, voorts de geopende hemel en de Geest Gods neerdalend in de gedaante van een duif terwijl een stem sprak: ‘Deze is Mijn Zoon, Mijn geliefde, in wien Ik mijn welbehagen heb’.
Vóór dit glas stond eertijds het hoofdaltaar en daarom werd deze centrale plaats van het glas verkozen voor de weergave van een zeer belangrijke handeling in het leven van de schutspatroon van de St.-Janskerk.Raam 16.
Jezus sprekende te midden van enkele toehoorders en rechts daarvan de doop van velen in de Jordaan. Beneden in het glas de knielende schenker met achter hem de heilige Vincentius en voor hem Maria met het kind Jezus.Raam 19.
Boven in het glas het feestmaal van Herodes en de dans van Salome.
Midden in het tafereel de beul die het hoofd van Johannes op een schotel overreikt aan Salome, de dochter van Herodias. Onder in het glas de schenker afgebeeld met daarachter Johannes de Doper.Raam 22.
Het bovengedeelte van het raam stelt voor de verdrijving van de kooplieden uit de tempel door Jezus. Op de voorgrond links een geldwisselaar, offerdieren enz. Aan de rechterzijde het wapen van de gebroeders Crabeth, met drie adelaarsklauwen. Voor het ondergedeelte zal ook wel een ontwerp zijn gemaakt, zoals gebruikelijk bij de overige 16de-eeuwse glazen, maar dit glasgedeelte werd niet geplaatst of is er weer uitgenomen, aanvankelijk werd het ondergedeelte dichtgemetseld. Dit glas bevat oranje appeltjes, die verwijzen naar Willem van Oranje, waarschijnlijk de oorspronkelijke beoogd financier van het raam.
De reden hiervan kan zijn dat de Prins, om de komst van Alva te ontwijken, uitweek naar de Dillenburg. In 1657 werd door de glasschilder Daniël Tomberg het metselwerk verwijderd en op het onderglas de wapens geschilderd van de leden van de Goudse vroedschap.Raam 24.
De centrale voorstelling is de prediking van Philippus, genezing brengend aan zieken en kreupelen. Het bovenglas toont de verschillende episoden, uit het Bijbelboek Handelingen 8, over de doop van de Kamerling (of kamerheer) door Philippus. De kamerling was een rijksgrote van Candace, de koningin der Ethiopiërs. Achter de kamerheer zijn twee kamelen te zien. De schenker van dit raam was graaf Philippe de Ligne, heer van Wassenaar en burggraaf van Leiden, ridder in de Orde van het Gulden Vlies.
De schenker is bij uitzondering opgenomen in de hoofdafbeelding. Hij is knielend afgebeeld, zich wendende tot zijn schutsheilige, in een prachtige klederdracht, omhangen met de ridderorde van het Gulden Vlies. De reden dat de schenker in de hoofdafbeelding is opgenomen was dat hij in de Slag bij Grevelingen in 1558 verlamd werd en genezing zocht bij zijn beschermheilige.Raam 25.
Een springvloed met noordwesterstorm joeg het zeewater over het land tussen Delft en Leiden. Dijken en kaden werden doorgestoken, waardoor het water steeg en de vijand deed vluchten. Op het water ziet men de vele vaartuigen van de geuzen en op de voorgrond Prins Willem van Oranje met achter hem de burgemeester van Delft en andere ‘luyden’.Raam 26.
Zevenentwintig jaar na Leidens ontzet werd dit glas geschonken. De belegering van de stad Samaria door koning Benhadad van Syrië is een evenbeeld van de Leidse situatie. Ook hier sloeg de vijand op de vlucht, in de mening dat hij door een grote legermacht werd overvallen.Raam 27.
Het tafereel is gebaseerd op een gelijkenis van Jezus van twee mensen die in de tempel gingen bidden. De farizeeër bad: ‘Ik dank U God, dat ik niet ben als anderen… of als deze tollenaar’. De tollenaar bad: ‘0 God, wees mij zondaar genadig’. Onder in het beeld het oude en nieuwe wapen van de stad Amsterdam.Raam 28.
Te midden van schriftgeleerden, farizeeërs en de op overspel betrapte vrouw, schrijft Jezus met de vinger op de grond zeggende: ‘Wie onder u zonder zonde is, die werpe de eerste steen op [haar]’. De wapens in het onder glas zijn van Holland en Rotterdam.Raam 29.
Dit glas aan de zuidzijde van de toren beeldt koning David uit. De rechterfiguur symboliseert de Christelijke Ridder als bedoeld in het rijmpje dat in de tafelsteen is geschreven.Raam 7.
Bovengedeelte: ‘Inwijding van de tempel door Salomo’. De knielende Salomo in gebed voor het altaar, tijdens de inwijding van de tempel, en het goddelijk antwoord (in het Latijn) te midden van het vuur: ‘Ik heb uw gebed gehoord en indien gij voor Mijn aangezicht zult gewandeld hebben, gelijk uw vader gewandeld heeft, zo zal Ik de troon uws rijks voor eeuwig stellen’. Helemaal bovenin is de oorspronkelijke afbeelding van God vervangen door de letters JHWH.
Middengedeelte: ‘Het Laatste Avondmaal’. De jongste apostel, Johannes, zit bij Jezus op schoot. Van Judas is alleen zijn rug te zien. Met een geldbuidel op zijn rug verlaat hij de ruimte, hij heeft zijn gezicht verloren.
Onderste helft van het raam: In een stralenkrans, het beeld van Christus met links Philippus, naamheilige van de schenker, vragende: ‘Heer, toon ons de Vader, en het is ons genoeg’. En het antwoord van Jezus: ‘Philippus, die Mij ziet, ziet ook de Vader’. De gever is met zijn gemalin knielend afgebeeld.Er hangt hier een foto van de stoffelijke resten van de familie Van Rietveld. Ook ‘rijke stinkerds’ natuurlijk. Hoeveel mensen hier begraven zijn, ik heb geen idee, maar het zijn er honderden.
We verlaten de Sint-Janskerk en vervolgen de route.Kijk, het Lazaruspoortje met daarachter het Museumcafé.Het is inmiddels over halftwaalf en we zijn wel toe aan de KMA.Als de muren van het pand eens konden spreken.Tja, deze tekst kan ik niet goed plaatsen, maar dat zal aan mij liggen. We gaan gewoon kijken en ik fotografeer – denk ik – drie altaarstukken.De volgende drie schilderijen zijn afkomstig uit huiskerken.Drie schuttersstukken.Vijf sabels (denk ik).Oekraïens drieluik.Chirurgijnsgildekamer. Misschien een leuke ‘binnenkomer’ om zo’n soort kast mét instrumentarium op te hangen in de spreekkamer van de huisarts.Dan heb je je leven lang kunst verzameld en je nazaten hebben er geen interesse in. Tja, naar het museum ermee.Gouda is bekend om zijn gedecoreerde aardewerk (plateel).We zijn er bijna door. Nog wat sfeerbeelden, die ik voor zichzelf laat spreken.En nu zijn we er echt door. Via het restaurant verlaten we het museum door het Lazaruspoortje. Dit zijn foto’s van de achterkant.Van de VVV hebben we de locatie van de herinneringsbank van Mariëlla de Geus vernomen. Daar lopen we naartoe, maar hier aan de Turfsingel is het dus niet. We vragen het even en tot mijn verbazing weet men het. Sowieso een leuk scheepje, maar ik vrees dat er een boel onderhoud aan nodig is.De juiste locatie is aan het Bolwerk. Nou ja, om de hoek van de parkeergarage waar onze auto staat. Mariëlla was mijn achternicht (https://goudseverhalen.nl/verhalen/maatje-mariëlla-voor-altijd).We rijden naar Hotel ‘Over de Brug’, checken in en nemen plaats op het terras.
Het is gewoonweg prachtig weer! Nou, dat hotel ziet er toch prima uit! Het personeel is vriendelijk en professioneel.Ik ontwaar een ‘wit-rode’ stikker. Hier ben ik eerder geweest! En dat klopt, op zondag 22 oktober 2006 liep ik het Pelgrimspad. Dat begint in Amsterdam en loopt naar Maastricht. Dat traject heb ik erop zitten. Je kunt dan verder naar Santiago de Compostella. Dat laatste is mij te ver.Kijk, zo’n sloep is ook niet zo gek.We dineren en overnachten in een historische setting.Op de site noemt hotel ‘Over de Brug’ zich ‘Hotel.Eetcafé’. Ok, maar de lunch, diner en dessertkaart ziet er toch heel behoorlijk uit.En het ‘eetcafé’ is ook niet verkeerd. Het is niet druk, hoewel, velen dineren op het terras.Ik bestel een rode huiswijn, dit is een Merlot. Het is natuurlijk geen topwijn, maar dit wijntje bevalt mij prima.Al vlot komt de bestelde tomatensoep door. Prima, lekker heet met heerlijk brood en boter.Voor mij Varkenshaas gevuld met trufffel roomkaas en voor Orchideetje de saté van kippendijen. Van het laatste gerecht geen foto. Het varkenshaasje smaakt prima. De frites krijgen we niet op.Orchideetje besluit met thee, voor mij ‘Kaatje Mossel’. Het blijkt een Dame Blanche te zijn (ijs met slagroom en chocola) én advocaat. Prima, maar deze combinatie is toch niet mijn ding.Op de kamer kijken we naar het journaal. De TV doet het niet zo goed, het signaal valt gedurig weg. Toch krijg ik mee dat Poetin een gedeeltelijke mobilisatie heeft afgekondigd. Dat is een zeker teken dat het met de oorlog niet zo goed gaat (vanuit Poetins oogpunt bezien). Hij is door zijn militairen heen! Maar ja, tien infanteristen hebben leiding nodig.
Dat betekent een sergeant. En drie (of vier) ‘groepen’ vormen een peloton. Daar geeft een luitenant leiding aan. Zo’n peloton moet ‘geolied’ samenwerken. Trek voor dat ‘oliën’ maar een maand of twee/drie uit. Bovendien moet de kennis van de wapensystemen, de verbindingsmiddelen, de transportmiddelen, enz. worden opgefrist. Dat duurt ook minstens een maand. Gemobiliseerde militairen kun je dus niet van de ene op de andere dag inzetten. En dan het moreel. Hoe zit het daarmee?
Bovendien wil Poetin in de vier veroverde provincies (Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia en Kherson) een referendum organiseren. Verder dreigt hij min of meer met de inzet van kernwapens. Tja, militair gezien zijn de mogelijkheden van Poetin gering. Hij zal wel moeten. Overigens verbaast het mij dat hij niet al een halfjaar geleden tactische kernwapens heeft ingezet.
We wachten het maar af, echt zorgen maak ik mij niet. De TV geeft nu helemaal de geest, het is inmiddels ook bedtijd.