Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Reisverslag Leiden (stadswandeling) en collegedag ‘Goden van Egypte’ in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) en aansluitend bezoek aan de tentoonstelling
Zondag 4 november t/m maandag 5 november 2018

Zondag 4 november 2018
Leiden ‘stadswandeling’
De aanleiding om naar Leiden te gaan is de collegedag ‘Goden van Egypte’ in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) en aansluitend bezoek aan de tentoonstelling op maandag 5 november.
Maar… de ontvangst voor de collegedag is maandag om negen uur ’s morgens en dan moeten we wel héél vroeg de deur uit. We maken er een ‘weekend’ van en besluiten om al op zondagochtend naar Leiden te gaan, ’s middags te ‘stadswandelen’ en de nacht door te brengen in hotel Best Western.
Zoonlief brengt ons in verband met werkzaamheden van de NS een eindje op weg en daarna stappen we in de trein naar Leiden.

De reis verloopt zonder mankeren. Zien we bij het verlaten van station Leiden een Starbucks? Klopt, en we besluiten om hier de KMA te nuttigen. Als we in de rij staan gaat het brandalarm af. Is er brand in de Starbucks of betreft het een aanpalend pand?
Ik zie nergens rook, dus blijven we gewoon in de rij staan. Dan roept een medewerker dat we de Starbucks moeten verlaten. Dat doen we zoals we dat al zo vaak beoefend hebben en houden ons in het bijzonder aan punt 9. van onze eigen brandinstructie: ‘Voorkom vooral paniek’. Als we buiten staan wordt het brandalarm uitgezet en even later mogen we weer naar binnen. Wat was er aan de hand? Dat horen we niet, de KMA heeft nu prioriteit.
Mooi, we starten met de stadswandeling ‘Leidse Loper’. Orchideetje heeft uit haar archief ook de wandeling ‘Leidse Hofjes’ meegenomen, maar die bewaren we voor een volgend keer. Het is zonnig, een graadje of 15 in de plus, dus prima weer om te ‘stadswandelen’.
Even een stukje uit de wandelgids:
Er is geen oud-Hollandse stad waar de geschiedenis zo tot leven komt als in Leiden.
Het Academiegebouw van de universiteit, de Waag en de Burcht, de statige herenhuizen langs het beroemde Rapenburg, de prachtige Pieterskerk en Hooglandse Kerk en de 35 hofjes vertellen elk de geschiedenis van de Sleutelstad. Hier zag Rembrandt het licht en leerde hij het schildersvak, Clusius bracht 400 jaar geleden de eerste tulpen tot bloei en hier werd de oudste universiteit van Holland gesticht. Het Leidse stratenplan is nauwelijks gewijzigd ten opzichte van de 17e eeuw. Kleine steegjes, die moeilijk te vinden zijn, onvermoede plekjes achter schijnbaar streng gesloten deuren, een Burcht waar sommige toeristen straal aan voorbij lopen; Leiden geeft haar geheimen niet zomaar prijs.
Van het station lopen we richting Beestenmarkt. Onderweg zicht op molen ‘De Valk’.
In de 19e eeuw zijn bijna alle Leidse molens afgebroken. Stellingmolen ‘De Valk’ werd in 1743 in twee en een halve maand gebouwd. Tot 1952 werd er graan gemalen en in 1966 is er een molenmuseum gevestigd.Kijk, dit is de Beestenmarkt. Het ziet er nu wel even anders uit dan op het aanwezige informatiepaneel. Nu wordt het plein gebruikt voor evenementen en de kade wordt gebruikt door de rondvaartboot.Om de hoek aan het Galgewater ligt de Okke Pieter Jacob. Nog wat verder is de voormalige Stadstimmerwerf. Het ontwerp is van de hand van de toenmalige stadstimmerman (het begrip ‘stadsarchitect’ lijkt mij meer op zijn plaats).Voor zichzelf tekende hij een rijk gedecoreerd trapgevelpand. Dit pand heeft model gestaan voor het 29e Delftsblauwe huisje van de KLM. U weet ongetwijfeld dat u een huisje mag uitzoeken als u business vliegt met de KLM. Momenteel is de Stadstimmerwerf in gebruik als woonruimte voor senioren.Aan de 1e Binnenvestgracht ontwaar ik deze plaquette. Inderdaad, hier heeft een kazerne gestaan. De plaquette verhaalt van ‘Het Oude Vierde’ dat in 1948 is opgedoekt.
Maar daarna zijn er verschillende eenheden gelegerd geweest, onder andere de ‘Koksschool’, die in 1981 naar Haarlem is verhuisd. Dat betekende het einde van de aanwezigheid van de Landmacht in Leiden.De Morspoort staat in de steigers. De poort is gebouwd in 1669 en deed lange tijd ook dienst als gevangenis. Toen heette De Morspoort de ‘Galgpoort’, omdat deze naar het Galgenveld voerde. Overigens, wel een toepasselijke naam.Zicht vanaf de Morspoortbrug over de Morssingel.Dit monument herinnert aan de 26 Leidenaren die in Nederlands-Indië sneuvelden tijdens de Tweede Wereldoorlog.Aan het Galgewater staat molen ‘De Put’.Hier zicht op het Galgewater vanaf de Rembrandtbrug.In het steegje net over de brug is Rembrandt geboren. Zicht op het Galgewater, molen De Put en de ophaalbrug. Deze brug is nagebouwd aan de hand van plattegronden uit de tijd van Rembrandt. En een tuin, zou hier zo ongeveer Rembrandt zijn (moes)tuin zijn geweest?De Kweekschool voor Zeevaart in Leiden was tussen 1855 en 1914 een opleidingsinstituut voor de laagste rangen bij de Koninklijke Marine. Daarna bleef de functie van het gebouw Marine-gerelateerd tot 1973. Sinds 2003 is er een advocatenkantoor gevestigd.Aan de Doelengracht staat de ‘Doelenpoort’. De poort uit 1645 geeft toegang tot het terrein waar zich van 1818 tot 1980 het gebouwencomplex van de Doelenkazerne bevond. Het beeldhouwwerk, dat Sint-Joris met de draak voorstelt, is van de hand van de Haagse beeldhouwer Pieter Adriaensz. ’t Hooft.In de 17e eeuw was hier de rosse buurt gevestigd. In het hoekpand baatte een prostituee, die de bijnaam ‘het groene Haasje’ droeg, haar nering uit. Is het toeval dat de schutterij hier vlakbij oefende?Aan het eind van de Groenhazengracht staat het pand van Johannes Thysius.Hier staat ook dit informatieve bord, want we stuiten hier tegen de Rapenburg(gracht).Op nummer 23 heeft de Franse filosoof René Descartes (1596 – 1650) gewoond. Hoewel, volgens Wikipedia heeft hij gewoond op nummer 21. Hm, we moeten dus terug.Rapenburg ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot de voornaamste gracht van Leiden en er staan talloze grote herenhuizen. In de loop van de eeuwen hebben hier vele beroemdheden gewoond, van de medicus Boerhaave en de Japanvorser Von Siebold tot verschillende leden van het koninklijk huis, die hier studeerden. Tegenwoordig zijn veel panden ingericht als studentenhuis. Tja, die studenten verplaatsen zich per fiets en die fietsen ontsieren het straatbeeld in hoge mate. Overal tref je fietsen aan!Aan de overkant bevindt zich het Rijksmuseum van Oudheden, daar gaan we morgen heen.Weer zo’n bijzonder mooi pand, maar zonder personeel red je het hier niet.Tja, die Galileo (1564 – 1642) was zijn tijd ver vooruit. Hij was natuurkundige, astronoom, wiskundige en filosoof. Dat zie je tegenwoordig niet meer.We zijn hier aangeland bij het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. Woonhuis 71 is erbij getrokken. Is dit het pand waar Elsevier toentertijd zijn drukkerij had? Kon er geen plaquette af?Oeps, het Limespad loopt hier ook. Zoals bekend heb ik alle LAW’s gelopen, behalve het recent uitgekomen Elfstedenpad en het Limespad. Het Limespad is 275 kilometer lang en loopt van Katwijk aan Zee naar Berg en Dal (vv). Ik lees dat er ook een fietsroute is ontwikkeld. Dat is mogelijk iets voor de toekomst.Zoals gezegd zijn we aangeland bij het Academiegebouw. Hier is de ingang van de Hortus botanicus.Rechts is de ingang van de Hortus (toegang €7,50), maar gezien de tijd bewaren we dit voor een andere keer.We gaan weer verder met de stadswandeling. Dit is het Academiegebouw, over die fietsen heb ik het al gehad.Op 3 oktober is het feest in Leiden. Iedereen heeft dan vrijaf (van werk en school).In de Herensteeg is een monument in de vorm van een koffer, ter nagedachtenis aan de weggevoerde en vermoorde joden.Verderop staat de Pieterskerk. Tja, die fietsen!Informatie betreffende de Pilgrims. Tja, wat moet ik hier nu over zeggen.Er zijn er natuurlijk veel overleden. Toentertijd heersten infectieziekten waar men eigenlijk geen antwoord op had.We doen de ‘hofjeswandeling’ niet, maar als we er eentje zien, nemen we die wel mee.Iets verder staat de Pieterskerk, sowieso een enorm groot gebouw. Het is een laatgotische kerk gebouwd tussen 1390 – 1570. Helaas is de kerk dicht, maar dat komt mede doordat in 1971 de Pieterskerk werd onttrokken aan de eredienst en in 1976 is overgedragen aan een stichting. Na een ingrijpende restauratie (1978 – 1982) wordt de kerk verhuurd voor allerlei evenementen en bijeenkomsten. Belangrijkste huurder is de universiteit.Dat van die ‘Rijke stinkerds’ zal bekend zijn.Dit is de voormalige verblijfplaats van de Graven van Holland en later gevangenis – tevens executieplaats – Gravensteen. Momenteel wordt het gebouw gebruikt door de universiteit.Op de gevel hebben ze hun best gedaan.Dit is de Latijnse school. Rembrandt zat hier op school van 1616 tot 1620. Alle lessen werden in het Latijn gegeven, de leerlingen spraken onder elkaar Latijn en ook het examen werd in het Latijn afgenomen. Dat wist ik niet, maar Rembrandt was dus behoorlijk goed geschoold! Waarom is het Latijn eigenlijk vervangen door het Engels?Wat zal het hier ontzettend gestonken hebben!Hier woonde Jan Steen (1626 – 1679). Hij is als schilder wat minder bekend dan zijn tijdgenoot Rembrandt, maar de uitdrukking ‘een huishouden van Jan Steen’ kent iedereen.Ik dacht dat dit een winkeltje was en we liepen er al aan voorbij toen door twee dames aan ons verteld werd dat hier (gratis) een video draait over Rembrandt. Zo te horen heeft Rembrandt hier zijn eerste schilderslessen gevolgd. We nemen plaats in een klein zaaltje. Oeps, hier draait een professionele film, ik tel zo een stuk of vier beamers. Knap om deze beelden te combineren tot een indrukwekkende film over Rembrandt. Het adres: Langebrug 89.We lopen verder naar het 17e eeuwse stadhuis. Ai, in 1929 ging het hele pand in vlammen op, alleen de voorgevel bleef gespaard. Het is een immens groot gebouw en ik heb mijn Nikon met fish-eye lens niet bij me, dus is alleen een stukje van het gebouw te zien.Links en rechts van de trap zijn teksten aangebracht van 17e eeuwse gedichten die herinneren aan het Beleg en Ontzet van de stad in 1574. Overigens, de fietsen krijgt u er gratis bij.Joseph Scaliger was hoogleraar aan de Leidse universiteit en hij woonde geruime tijd tegenover het stadhuis (ook woonde Joseph elders in Leiden). Deze plaquette herinnert daaraan. Joseph Scaliger werd beschouwd als de grootste Nieuw-Testamenticus van zijn tijd. Hoeveel talen hij precies beheerste is mij onbekend, maar in ieder geval: Hebreeuws, Aramees, Arabisch, Perzisch, Turks, Syrisch, Koptisch, Italiaans, Duits en Ethiopisch. En Frans natuurlijk, want Joseph was een Fransman. Maar ik denk ook Grieks (de brontekst van het Nieuwe Testament is geschreven in het Oudgrieks) en Latijn (de Latijnse vertaling uit het Oudgrieks van het Nieuwe Testament werd ook gezien als ‘brontekst’), sowieso waren beide talen gebruikelijk in die tijd. Bovendien Nederlands, hoewel Joseph daarvan vond dat hij het niet zo goed sprak.Dit is de Nieuwe Rijn, één van de armen van de Rijn. Het is nu een rustige gracht, maar toentertijd een belangrijke aanvoerweg. Dit is ook typisch iets voor Leiden. De straten langs de grachten zijn smal, veel pleinen zijn er niet, daar hebben de horeca-uitbaters iets op gevonden. Leg een platbodem in de gracht en creëer een terras. Je fiets tegen de gevel of een boom en dan lekker een sigaretje wegpaffen. Dat mag nog steeds in de buitenlucht, ik vraag me af hoelang nog.Zie ik wel een railing? Of moet je zelf opletten om niet te water te raken?Wat gebeurt er daar nabij de Korenbrug? Op de 1e verdieping is iets door de ruit gegooid, neem ik aan. Twee agenten hebben strategische posities ingenomen en twee anderen zijn de straat en daarna een poortje ingerend. Even later zie ik een agent achter de gebroken ruit. Dit duurt ons allemaal te lang, dus steken we de Korenbrug over om een foto te maken.Op de Korenbrug is eeuwenlang graan verhandeld. Om de boel droog te houden werd in 1834 een overkapping gebouwd.Inmiddels staan we onder de Burcht. Tja, met deze informatie kan ik niet zoveel.Deze informatie is duidelijk.Dit is best een mooie poort, over de fietsen wil ik het niet meer hebben.Het is nog een hele klim, rustig aan maar.Opnieuw een poort met informatie.Zo ziet de Burcht er van binnen uit, voor het uitzicht nemen we de trap naar boven.Uitzicht op de Hooglandse Kerk, gebouwd tussen 1377 – 1500.Iets verderop is er zicht op de Marekerk en de Gasfabriek.We gaan weer verder en lopen langs de Hooglandse Kerk. Helaas is de kerk gesloten, want het interieur schijnt bijzonder te zijn.Voor ons bevindt zich het voormalige Heilige Geestweeshuis en achter ons de Luthers Evangelische kerk.We lopen een stukje langs de Oude Rijn, de tweede arm van de rivier. Droomt deze man van een ‘echte’ sloep?Dit bedoel ik dus. Over die fietsen zou ik het niet meer hebben.De Donkersteeg is druk met winkelend publiek. Ik dacht dat inmiddels iedereen zijn inkopen op internet doet of zijn dit alleen maar ‘kijkers’?De Waag waar toentertijd de marktwaar werd gewogen zodat de kopers er zeker van konden zijn niet bedrogen te worden.Deze platbodem (met terras) wordt genoemd in de wandelgids: ‘Annie’s Verjaardag’.Tja, wat moet ik nu denken van deze ‘wildernis’ compleet met boot?De Hartebrugkerk wordt door Leidenaren de ‘Koelikerk’ genoemd. De Latijnse spreuk betekent: ‘Dit is het Huis van God en de Poort des Hemels’.De kerk is open, tenminste het voorste gedeelte, zodat we een blik in het interieur kunnen werpen.Hier staat ook een beeltenis van Sint Franciscus van Assisi.En van Thérèse van Lisieux.En een icoon van de Moeder Gods.Van de Onze Lieve Vrouwekerk resten nog wat ‘resten’. Zou het met alle kerken die kant opgaan? Het terras is niet in gebruik, hoe zit dat?Aan een plaquette is gedacht.Herman Boerhaave (1668 – 1738) was een hele grote!Het Sionshof nemen we even mee. Sowieso telt Leiden 35 hofjes uit de 17e eeuw.
Oudere en behoeftige mensen mochten er gratis wonen en kregen vaak ook nog gratis eten. Nou, mijn idee!Aan de overkant van de Oude Singel bevindt zich de Lakenhal gebouwd in 1639.
Leiden was beroemd om zijn lakenindustrie. Momenteel is de Lakenhal het gemeentelijke kunstmuseum. Helaas is het museum gesloten in verband met een verbouwing.
De heropening vindt plaats op 15 juni 2019 (met gratis toegang, ook op de 16e).We zijn ‘rond’, over molen De Valk heb ik het al gehad. Tjonge, best een mooie wandeling. Zoals gebruikelijk de GPS-track van de wandeling. Toch nog 7,6 kilometer.We lopen naar hotel Best Western. Tja, de gevel heeft de allure van een B&B, maar dat maakt ons niet uit. Een warme douche, een goede matras, geen geluidsoverlast en een uitgebreid ontbijt, dat zijn onze ijkpunten.Dat vertelde de receptioniste, we krijgen een duurdere kamer (voor hetzelfde bedrag), mét een bubbelbad. Gelukkig is er een douche, want het bubbelbad is defect (had de receptioniste gezegd). Ok, we zijn toch niet zo van het bubbelen.Tegen zessen lopen we langs de Oude Singel naar de Very Italian Pizza. Ik had afgelopen week al eens gegoogeld en dit restaurant is in de buurt van het hotel, het ziet er goed uit én er is een houtgestookte pizzaoven.Tjonge, we hadden niet gereserveerd en het restaurant zit behoorlijk vol. Een zeker teken dat het goed is. Gelukkig is er nog een tafel voor twee vrij. We merken al snel dat de bedienende (studente?) alleen Engels spreekt. Ze komt uit Griekenland en heet Kleopatra. Een Griekse naam, want zoals bekend is de ‘echte’ Cleopatra van Grieks-Macedonische afkomst. Meer tijd om een praatje met Kleopatra te maken is er niet, ze is razend druk. Overigens, we werden in het hotel ook al aangesproken in het Engels. Laten we dan de knoop maar doorhakken en in 2020 compleet overgaan op het Engels. Brexit of geen Brexit.
We bestellen een Insalata V.I.P voor ons beiden, een glas rode huiswijn en een bitter lemon. Binnen de kortste keren staat het bestelde op tafel.Daarna komt mijn pizza 4 Stagioni en voor Orchideetje een Penne Pollo door. Beide prima!We rekenen €30,50 af, maar geven Kleopatra nog twee euro fooi. Prima gedaan! Sowieso is het hier nog prima te betalen.
Op naar Best Western, naar de kamer, douchen, TV en op tijd naar bed. Morgen een drukke dag!