Dinsdag 17 oktober
Esna (einde zeilcruise) – Luxor
Om zeven uur staan we op en pakken de koffers in. Om kwart voor acht gaan naar het dek waar het ontbijt al gereed staat. Om acht uur gaat de motor van de sleepboot aan, de trossen gaan los en we gaan varen. Dit worden de laatste zeven kilometers van onze ‘Nijlcruise’ naar Esna, dat we tegen negenen bereiken. Daar staat de bus en gaan we – na afscheid van de bemanning genomen te hebben – van boord. Om halftien vertrekken we en rijden in zo’n 70 minuten, min of meer langs de Nijl, naar Karnak. Karnak ligt iets ten noorden van de stad Luxor (het vroegere Thebe).
Tegen halfelf draaien we de parkeerplaats van Karnak op. Zo te zien is het druk!Hassan regelt de tickets à EGP300,- p/p en verzorgt een korte rondleiding.
Om te beginnen enige algemene informatie.
De tempel van Karnak is het grootste tempelcomplex van Egypte. De oude Egyptenaren noemden Karnak ‘ipet soet’, ‘meest heilige der plaatsen’. Karnak is de Arabische naam voor het dorp dat naast de tempel ligt. Het woord betekent ‘versterkte nederzetting’.
Een beschrijving die mogelijk opkwam bij de eerste moslimbezoekers bij het zien van de enorme tempelmuur.
Het complex is erg ingewikkeld omdat het bestaat uit bouwwerken die aan verschillende goden zijn gewijd. De hoofdtempel is gewijd aan de god Amon. Ten zuiden hiervan staat de tempel van Moet, de echtgenote van Amon. De tempel van Chonsoe, de zoon van Amon, bevindt zich in de westelijke hoek van het complex. Ook Monthoe (een lokale oorlogsgod), Ptah en Osiris hebben hun tempels binnen Karnak. Ongebruikelijk is dat de tempel van Amon op twee assen is gebouwd. De hoofdas gaat van het allerheiligste van de tempel in het oosten naar het westen en volgt de algemeen geldende richting van Egyptische tempels. Van het noorden naar het zuiden is er een tweede as. Deze leidt naar het tempelcomplex van Moet en naar de tempel van Loeksor die een aantal kilometers ten zuiden van de tempel van Karnak ligt.
Wat we tegenwoordig als het tempelgebouw beschouwen, is eigenlijk een opeenvolging van pylonen (toegangspoorten), hoven en portalen die naar het binnenste van de tempel leidden. Daar was het heilige der heiligen, de woning van de godheid.
Het oudste deel van de aan Amon gewijde tempel dateert uit het Middenrijk, maar er zijn verwijzingen naar bouwactiviteiten die al in de 3e dynastie plaatsvonden. Door latere bouw- en sloopactiviteiten is van de Middenrijks- tempel zo goed als niets meer overgebleven.Tijdens het Nieuwe Rijk werd de tempel door bijna elke farao uitgebreid. Hierdoor kreeg het bouwwerk zijn imposante karakter. Tijdens het uitbreiden schuwden de farao’s het slopen van oudere bouwwerken niet. Amenhotep III uit de 18e dynastie bouwde een pyloon met stenen uit een tiental oudere gebouwen. Ook gaven diverse farao’s opdracht een bouwwerk aan te passen en te voorzien van hun naam (usurpatie). Hierdoor is het lastig de chronologie van de bouwactiviteiten precies vast te stellen.
De priesterorde van Karnak behoorde tot de rijkste en invloedrijkste in Egypte. Naast het uitbreiden en verfraaien van de tempel maakten de farao’s grote giften over aan de god Amon en zijn priesters. Het bezit van de tempel groeide hierdoor uit tot maar liefst 280.000 hectare landbouwgrond met 421.000 stuks vee. Ramses III uit de 19e dynastie schonk bijna 32.000 kilo goud, 997.000 kilo zilver en 2,4 miljoen kilo koper aan de tempel van Karnak.
In de loop der eeuwen is de tempel zwaar beschadigd geraakt. Erosie door wind en water en een aardbeving in 27 voor onze jaartelling hebben het complex zwaar beschadigd. Door stijgend grondwater zijn een aantal funderingen verzakt. De grootste schade is echter door mensen aangebracht. Stenen uit de tempel zijn gebruikt voor het bouwen van huizen en stallen. In de afgelopen tweeduizend jaar hebben toeristen hun naam op de muren achtergelaten en stukken reliëf uitgehakt. Ook schatgravers op zoek naar verborgen schatten hebben Karnak weinig goed gedaan. Desondanks zijn er nog vele hectaren van het complex die niet onderzocht zijn en die nog verborgen kennis kunnen bevatten.
Tja, dit complex is gewoon immens en het is ook nog erg druk. Bovendien is het erg warm en veel wind staat er niet. Ik laat de foto’s en de teksten voor zichzelf spreken.
U moet gewoon zelf gaan kijken, want dit tempelcomplex is wel héél bijzonder!Om 13.15 uur verzamelen we en lopen via de bekende kramen naar de bus.Om halftwee rijden we in tien minuutjes naar het papyrusmuseum (lees: winkel).Hier mogen geen foto’s worden gemaakt, maar het desbetreffende bordje was mij niet opgevallen. Overigens, de rode cijfers geven in Euro’s aan wat er moet worden betaald. Oeps, die prijzen vallen mij niet mee!Voor het dodengericht moet €616,- worden betaald, maar ja, om nu zoiets aan de muur te hangen is ook weer zoiets.Dit is het symbool van de gevleugelde zon en gaat voor €317,- over de toonbank.
Dit symbool wordt geassocieerd met goddelijkheid, koningschap, macht en gezag in het oude Egypte en andere culturen in de omgeving, zoals Perzië en Mesopotamië. Het is een van de oudste en meest iconische Egyptische symbolen. De gevleugelde zon kent verschillende variaties, maar het meest voorkomende symbool heeft een schijf, aan weerszijden geflankeerd door een grote vleugel. De gevleugelde zon is verbonden met de zonnegod Ra. Hoewel het symbool meestal wordt geassocieerd met Egypte, blijkt het in de oudheid te zijn ontstaan en werd het zelfs in de prehistorie gebruikt. Men denkt dat het symbool uiteindelijk is veranderd in het Zoroastrische symbool bekend als de Farvahar die ook twee grote vleugels en een schijf heeft, maar in plaats van de uraeuscobra of de zon, met een bejaarde man in het midden.Ok, we stappen weer in de bus en rijden naar ons hotel Aracan in Luxor, dat we rond halfdrie bereiken.Nou, de receptie mag er wezen en er is ook een restaurant (achterin).Eerst maar een hapje eten. Nou, snel zijn ze hier niet en we hadden nog wel iets simpels besteld.Wifi werkt niet en ook de receptie had tien minuten werk om de boel aan de praat te krijgen. Om 15.45 uur krijgen we de sleutel van kamer 610. Tjonge, dat duurde ook eeuwig, hoe ingewikkeld kun je het maken om iemand in te checken. Trouwens, Wifi werkt niet op de kamer, straks maar eens vragen. Vanaf het balkon hebben we zicht op het zwembad.Ik ga daar maar eens kijken (niet zwemmen). Oh ja, Wifi wordt nagekeken.Om halfzes verzamelen we in de receptie. We gaan naar de Tempel van Luxor.
Niet met een koetsje, het is een kwartiertje lopen. Het is gelukkig niet meer zo warm.Eerst enige algemene informatie.
De Luxortempel is een van de belangrijkste tempels uit het Oude Egypte en staat in Luxor, het vroegere Thebe. De tempel was opgedragen aan de triade van Thebe: Amon, Moet en Chonsoe. De tempel is ongeveer 242 meter lang en is daarmee één van de grootste van Egypte.
De tempel is opgericht door Amenhotep III die de tempel bouwde op vroegere restanten van een tempel die door Hatsjepsoet was gebouwd. Onder Toetanchamon en Horemheb werd de zuilengang verder voltooid. Ook onder Ramses II breidde de tempel zich uit.
Door Nectanebo I werd de dromos (toegangsweg) naar Karnak versierd met sfinxen. Alexander de Grote verbouwde de kapel voor de heilige boot en onder de Romeinse keizers werd de tempel gebruikt voor de keizerscultus.
De wanden van de tempels en van de ommuring zijn gevuld met reliëfs die rituelen afbeelden, waaronder het Hepset ritueel. Op de vooravond van dit feest werd een djedzuil opgericht, in feite een samenbundeling van graanschoven, als symbool voor de vruchtbaarheid.
Op de eerste pyloon links is het oprichten van een soort meiboom te zien. Het gaat om een lange paal die met touwen wordt rechtgetrokken en die door jongemannen wordt beklommen. Het symbool staat tegenover een afbeelding van de god Min. Daaronder is in een fries de afbeelding te zien van een groot aantal koningskinderen. Ook dit is een teken van vruchtbaarheid. Men geloofde immers, dat zolang de farao vruchtbaar was, ook het land vruchtbaar bleef.
Het begint al iets te schemeren, maar dat heeft ook wel wat. De tickets à EGP260,- p/p heeft Hassan al geregeld. Ik laat de foto’s en de teksten weer voor zichzelf spreken.Rond de klok van zevenen hebben we het wel gezien. Op een gegeven moment neem je het niet meer op. We lopen op eigen gelegenheid terug naar ons hotel. Ik koop in de hotelbar nog een cola/rum en een Sprite. We hebben nog bananen en nog een en ander. In een diner hebben we geen interesse. Wifi doet het op de kamer nog steeds niet.
Ze zouden het toch nakijken?
Als laatste de GPS-track van vandaag. Waypoint 031 is de overnachting zuid van Esna, 032 de kade in Esna, 033 het tempelcomplex Karnak en 034 het Aracan hotel in Luxor.Douchen en al vroeg liggen we erin.