Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws. Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van ons arrangement doorgebracht in hotel/restaurant Bastion in Den Haag/Rijswijk.

Reisverslag arrangement Den Haag
Vrijdag 28 juni t/m zondag 30 juni 2019

Vrijdag 28 juni 2019
Den Haag
De reden om weer eens naar Den Haag af te reizen is een bezoek aan goede vrienden. Dat bezoek combineren we met cultuur, want zo zijn we wel. Een stadswandeling, de Veteranendag (sic!), het Museum Bredius en het Haags Historisch Museum staan op het programma.
We gaan tijdig van huis en om half elf zijn we ter plekke. We worden hartelijk ontvangen door onze vrienden en genieten de KMA.
Daarna pakken we de benenwagen om wat geschiedenis van Den Haag op te snuiven.
In het bijzonder betreft dit de luchtlandingsoperatie op 10 mei 1940 door de Duitse troepen onder bevel van Generaal Von Sponeck. Deze luchtlandingsoperatie staat ook bekend als de ‘Slag om Den Haag’.
Het was de intentie van de Duitse legerleiding om de overgave van Nederland binnen één dag af te dwingen. Daartoe moesten eerst de vliegvelden Ypenburg, Ockenburg en Valkenburg worden vermeesterd en daarna de stad Den Haag. Het Duitse opperbevel ging ervan uit dat als koningin Wilhelmina, leden van het Kabinet-De Geer II en generaal Winkelman – de opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten – gevangen waren genomen, deze akkoord zouden gaan met overgave. Zo niet, dan zouden alle opmarsroutes naar Den Haag worden afgegrendeld om eventuele tegenaanvallen te verijdelen.
Tussen haakjes, de vermeestering van de vliegvelden was essentieel voor de bevoorrading van de Duitse parachutisten én om te voorkomen dat de Koninklijke familie en het kabinet gebruik zouden maken van één van deze vliegvelden om ‘de wijk’ te nemen.
Verras de tegenpartij altijd – zei Hannibal al – en zet ze op het verkeerde been. Het plan met de codenaam ‘Fall Festung’ was om met transportvliegtuigen van de Duitse Luftwaffe ’s nachts over Nederland te vliegen, om de Nederlandse legerleiding te laten denken dat het een aanval op Engeland betrof, en vervolgens aan te vallen vanaf de Noordzee.
Volgens plan vlogen de transportvliegtuigen in de nacht van 10 mei 1940 over Nederland. Het Nederlandse leger merkte dit op, maar nam niet de geëigende maatregelen.
Boven de Noordzee keerden de vliegtuigen, om vervolgens richting Den Haag te vliegen.
De jachtbommenwerpers van de Duitse Luftwaffe vlogen rechtstreeks naar hun aanvalsdoelen in Den Haag. Zij konden niet voldoende brandstof meenemen om de schijnbeweging uit te voeren.
Even na 04.00 uur bombardeerden deze jachtbommenwerpers het Legerkamp Waalsdorp, waar het 1e Depot Infanterie was gelegerd en de naastgelegen Nieuwe Alexanderkazerne aan de Oude Waalsdorperweg, waar onder andere het Detachement Bewakingstroepen Cavalerie was gelegerd. In deze kazernes kwamen 137 militairen om het leven en raakten er minstens 150 gewond. Ook ruim honderd paarden van de Cavalerie overleefden de aanval niet.
Om ongeveer 04.15 uur begonnen Duitse jachtbommenwerpers vliegveld Ypenburg te bombarderen. De verdediging van dit vliegveld was in handen van het 3e Bataljon Grenadiers. Om 04.30 uur werden verschillende golven Duitse parachutisten in de omgeving van het vliegveld gedropt. Nederlands mitrailleurvuur verstoorde deze droppings en zorgde voor doden/gewonden en verspreiding van de parachutisten. Duitse troepen slaagden erin het hoofdgebouw op de vliegveld Ypenburg te bezetten. Hierna hesen zij de Duitse vlag als teken van hun overwinning. Nederlandse troepen konden wel verhinderen dat de Duitse troepen verder Den Haag in trokken.
Ook om ongeveer 04.15 uur werd vliegveld Ockenburg gebombardeerd om er vervolgens parachutisten te droppen. De bombardementen zorgden voor zware verliezen bij de verdedigende troepen, maar ook de parachutisten leden zware verliezen tijdens de dropping.
De verdedigers van vliegveld Ockenburg waren niet in staat om de aanval te stoppen, maar wisten de Duitse troepen lang genoeg op te houden om infanteriereserves de kans te geven bij te trekken en zo de verdere Duitse opmars naar Den Haag af te stoppen.
De aanvallers gebruikten het ingenomen vliegveld om te hergroeperen, maar dit werd door de Nederlandse luchtmacht gebombardeerd om te voorkomen dat het verder door de Duitsers gebruikt zou worden.
Vliegveld Valkenburg was onlangs volledig opgeleverd, maar de grond was nog niet droog en hard genoeg voor landende vliegtuigen. Daardoor zakten landende Duitse transportvliegtuigen door de grasmat, zodat deze en de inzittende manschappen schietschijven voor de verdediging werden. Bovendien blokkeerden zij inkomende transportvliegtuigen, waardoor niet de gehele Duitse troepenmacht kon worden ontplooid.
Wat volgde waren diverse grondgevechten, met als resultaat de Duitse inname van het plaatsje Valkenburg.
Uitgezonderd de verovering van drie vliegvelden was de opdracht, in het bijzonder de inname van Den Haag en daarmee de Nederlandse overgave, mislukt.
Enkele uren later begon het Nederlandse leger een tegenaanval om de veroverde vliegvelden weer in te nemen. De tegenaanval begon in Ypenburg. Zwaar in de minderheid en slechts voorzien van munitie die was buitgemaakt op de Duitse troepen, slaagden Nederlandse troepen erin om vliegveld Ypenburg met artillerie onder vuur te nemen.
Dit veroorzaakte zware schade aan het vliegveld en dwong de Duitse troepen de zwaar beschadigde en in brand geschoten gebouwen te ontvluchten, waardoor zij hun sterke verdedigende positie verloren. Nederlandse troepen slaagden erin om het vliegveld te bereiken en de aanval voort te zetten. In de gevechten die volgden waren vele Duitse soldaten genoodzaakt zich over te geven.
Ook vliegveld Ockenburg werd door de Nederlandse luchtmacht gebombardeerd, voorafgaand aan de bestorming door infanterie-eenheden. De Duitsers waren gedwongen zich terug te trekken en velen werden krijgsgevangen gemaakt. Tientallen van de terugtrekkende Duitse parachutisten waren de omliggende bossen ingevlucht. Zij bleken in staat om uit handen van de Nederlandse troepen te blijven en verplaatsten zich richting Rotterdam.
Aan het eind van de 10e mei waren alle vliegvelden weer in Nederlandse handen.
De euforie over deze overwinning was echter van korte duur door de Duitse successen in andere strategisch belangrijke gebieden in Nederland.
Toch had het heroïsche optreden van het Nederlandse leger tot resultaat dat het Duitse leger de helft van hun aanvallende luchtvloot van 1.100 toestellen verloor plus de helft van de aanvallende manschappen van ongeveer 5.000 man van de Duitse 22e Luchtlandingsdivisie.
Dit had direct invloed op de Slag om Engeland, de luchtslag die twee maanden later begon, aangezien de Duitsers deze enorme verliezen nog op geen enkele wijze hadden kunnen aanvullen.
Overigens, het ‘uitwijken’ in opdracht van het kabinet (de ‘vlucht’ of ‘desertie’ zo u wilt) van Wilhelmina had heel wat voeten in de aarde. Door de aanwezigheid van Duitse troepen in de omgeving van vliegveld Valkenburg bleek het niet mogelijk om op 10 mei naar IJmuiden te ontwijken, waar zij zou worden opgehaald door een Engels oorlogsschip.
De nacht van 10 op 11 mei bracht de Koninklijke familie door in de schuilkelder van Paleis Noordeinde. Ook het geplande vertrek op 11 mei kon geen doorgang vinden door de aanwezigheid van Duitse parachutisten.
Op 12 mei lukte het Juliana, Bernhard en hun twee kinderen om met een pantserauto van de Nederlandsche Bank IJmuiden te bereiken en in te schepen.
Op 13 mei bleek de situatie hopeloos en het kabinet besloot dat Wilhelmina moest vertrekken. Dat weigerde zij eerst, maar nadat generaal Winkelman haar had meegedeeld dat de Grebbelinie was gevallen, vertrok zij met een Engelse torpedobootjager vanuit Hoek van Holland naar Groot-Brittanië, waar zij ’s avonds arriveerde. Inmiddels is bekend dat Wilhelmina zich al maanden eerder had voorgenomen om bij een Duitse inval uit te wijken naar Londen. Daartoe waren er – in het diepste geheim – de nodige voorbereidingen getroffen.
Zover mag het nooit meer komen, heeft de Koninklijke familie zich voorgenomen.
Daartoe heeft de Nederlandse Krijgsmacht vier onderzeeboten in de bewapening. Momenteel zijn ze van de zogeheten ‘Walrusklasse’ en sinds begin jaren ’90 in de vaart. Ze moeten na 2025 worden vervangen. Dat wordt nog een hele discussie, want het is een dure grap en militair-technisch gezien zijn die dingen overbodig.
Maar… eentje ligt altijd voor grootonderhoud in dok (de bemanning maakt vakantiedagen op en volgt cursussen), eentje mag defect raken, maar twee zijn stand-by om de Koninklijke familie en het kernkabinet te vervoeren naar een veraf gelegen eiland (Curaçao).
Tot zover een stukje geschiedenis mét een beetje mijn eigen interpretatie. Bent u er nog?
Inmiddels staan we op de hoek van de Lozerlaan en de Loosduinse Hoofdstraat. Hier zijn oprukkende Duitse troepen afgestopt.Ook bij dit brugje over een naamloos kreekje in de Loosduinse Hoofdstraat is zwaar gevochten.Het kreekje liep toentertijd rechtdoor, maar inmiddels is het verlegd en is er een tuincentrum gevestigd. Sowieso vormde het kreekje een geduchte hindernis voor de oprukkende Duitse troepen.Zomaar een fotootje van een leuk pandje dat iets verder weg staat.We slaan rechtsaf en lopen nu op het Landgoed Ockenberg.Het landhuis op landgoed Ockenburgh is in 1654 gebouwd in opdracht van de toenmalige eigenaar dichter Jacob Westerbaen. Het grote witte in classicistische landschapsstijl ontworpen landhuis met enorme oprijlanen is een opvallend verschijnsel in dit natuurgebied. In 1889 werd notaris Van den Bergh eigenaar en daarna heeft het landhuis diverse bestemmingen gekend. Momenteel staan er hekken rond het landhuis, zo te lezen wordt de volgende bestemming horeca. Een brasserie is er nu al.Iets verder – we kijken tegen de achterzijde aan van de begraafplaats Westduin – bevindt zich onder deze heuvel een voormalige Duitse bunker. Tijdens WO-II zijn vanaf het landgoed Ockenburgh V-II raketten afgeschoten op Groot-Brittannië. Deze bunker maakte deel uit van het vuurleidingssysteem.Momenteel is het een sportveld, maar in 1940 was hier het vliegveld Ockenburgh gelokaliseerd.Aan dit voormalige portiersgebouw zijn vier plaquettes bevestigd met de namen van de Nederlandse militairen die hier op 10 mei gesneuveld zijn.We lopen weer verder naar de Ockenburghstraat en kijken aan tegen de Chinese Muur. Iets verder staat een informatiebord.Maar ik lees elders:
De Haagse Chinese Muur markeert het einde van de langste laan van Nederland, de Laan van Meerdervoort (6 kilometer lang) en ligt in de flauwe bocht met de Ockenburgweg naar Loosduinen.
De Chinese Muur was in 1965 een revolutionair flatgebouw en is dat eigenlijk nog steeds met zijn lengte van 550 meter, 30 trappenhuizen en 360 woningen. Het gebouw is ondanks zijn lengte en simpele gevel niet saai, vooral door de flauwe bocht en de ‘sierende elementen’ zoals geleding, kleur en textuur.
Het geheel werd uiteindelijk een groot succes en dat was mede te danken aan de inbreng van de architecten Jan Wils (1891-1972), bekend van de Papaverhof in de Bloemenbuurt van Den Haag en Fop Ottenhof (1906-1968), bekend van zijn bijdragen aan diverse Haagse wederopbouwwijken.
We lopen begraafplaats Westduin op. Hier zijn 33 leden van de zogeheten Stijkelgroep begraven. ’t Is meer dan tragisch.Tot mijn verbazing zijn er hier ook vele Turken/Marokkanen (?) begraven, in elk geval zijn het moslims. Ik dacht dat Turken/Marokkanen zich altijd in het ‘moederland’ lieten begraven, vaak ook omdat hun begrafenisverzekering daar loopt.
De betekenis van 786 is: ‘Bismillah al-Rahman al-Rahim’ oftewel: ‘In Naam van Allah de meest Barmhartige, Genadevolle’ en van 92: ‘Profeet Mohammed’.Links van de ingang bevindt zich een gedeelte met de oorlogsgraven van 87 gesneuvelden tijdens WO-II, meest vliegers.We lopen helemaal door naar de achterkant van de begraafplaats en door de struiken heen bereiken we de achterzijde van de dichtgemetselde Duitse bunker. Er is nog een restant graffiti te zien.Ok bedankt, een prima rondwandeling! We nuttigen nog een en ander en daarna rijden we naar hotel/restaurant Bastion. We checken in en krijgen voor hetzelfde geld een betere kamer. Dat hebben wij weer!Tegen zevenen lopen we naar het restaurant. Dat is ons bekend (van de site), tijdens het weekend geldt er een beperkte menukaart. Voor ons prima, maar mogelijk zijn wij daardoor de enigen in het restaurant.Ik bestel een salade Feta (sla, tomaat, komkommer, olijven, rode ui, fetakaas en vinaigrette. En een glas rode huiswijn. Ok, gewoon goed, maar ook weer niet overdreven.Als hoofdgerecht malse gemarineerde kipfilet cajun. Daar is ook weer salade, maar ook frites bij. Dit gerecht smaakt ook heel behoorlijk.Als laatste Dame Blanche. Ok, prima gegeten.We kijken op de kamer nog even naar de TV, lezen onze mails/apps en gaan tijdig te bed.