Zondag 21 april 2019
Groesbeek – Afrika museum – Nationaal Bevrijdingsmuseum – Canadian War Cemetery – Groesbeek
Even na achten staan we op en even na halfnegen staan we voor het ontbijtbuffet. Ai, dat ziet er prima uit!Dat bordje ziet er toch formidabel uit! Aanvallen maar.Overigens, is het brood – dat we zelf moeten snijden – eigengebakken? Zo niet, dan heeft De Wolfsberg een prima bakker.
Om kwart voor tien rijden we naar het Afrika museum (https://www.afrikamuseum.nl/nl). Orchideetje mag met haar museumjaarkaart gratis naar binnen, ik moet €15,- aftikken en bovendien €2,- voor de parkeermunt.Tja, het Afrika museum. Vele, vele jaren geleden zijn we hier eens met de kinderen geweest toen ze de basisschoolleeftijd hadden. Educatie hoort erbij.
Ik lees dat het museum in 1954 door pater P. Bukkems is gestart, met als doel de geïnteresseerde (Nederlander?) een bredere kijk te geven op de belevingswereld van de mensen in de gebieden waar de rooms-katholieke missie al een eeuw werkzaam was.
In 2005 is het museum ingrijpend verbouwd en uitgebreid. Nu vraag ik mij af, bestond het binnenmuseum tijdens ons bezoek toentertijd al? Of was het maar een summier gebeuren? In elk geval is er nu een groot binnenmuseum, daar beginnen we.
Hm, het glas van de vitrines spiegelt nogal, maar ja, het is natuurlijk niet de opzet geweest van de conservator dat er hier foto’s worden gemaakt. Het mag wel, maar zonder flits. Helaas is het binnen nogal donker, lastig fotograferen dus. Soms is de informatie aan de lage kant en schuin in de vitrine geplaatst. Op de plattegrond lees ik dat een aantal zalen momenteel niet toegankelijk zijn in verband met een verbouwing. Prima, nemen jullie mijn tips nog even mee?
Sowieso is het niet druk in het binnenmuseum, we zijn zowat de enigen. Ik laat de foto’s met de begeleidende teksten voor zichzelf spreken.Ok, een interessant (binnen)museum, toch vraag ik mij af of er nog toekomst is voor een museum als dit. Musea moeten het de laatste jaren doen met veel minder of geen subsidie. Is dit museum in staat om de eigen broek op te houden?
Momenteel staat de zogeheten ‘roofkunst’ in de schijnwerpers. Tja, steeds meer kunstvoorwerpen, die op min of meer onoorbare wijze in bezit is gekomen van musea, worden opgeëist door de rechthebbenden. Op zich heb ik daar wel begrip voor, mits deze kunst wordt tentoongesteld in het land van herkomst en niet op de zwarte markt opduikt. Hoe zit dat met de kunstvoorwerpen in het Afrika museum?
Ok, we gaan buiten kijken, het is prachtig zonnig weer. We beginnen met het woonerf van de Kusasi (Ghana). Dit woonerf herinner ik mij wel van ons vorige bezoek.
Tja, dit woonerf ligt er wel erg steriel bij. Er is geen mens te zien! Hoe zou het woonerg eruitzien als hier een stuk of 30 à 40 dorpelingen aanwezig zouden zijn?Iets verder staan woningen nagebouwd naar woningen in Angola en Kameroen.Weer wat verder staan woningen van de Dogon cultuur. Tja, dank je de koekoek, ik zag in 1969 in Suriname hoe ‘bosnegerdorpen’ alleen nog maar bevolkt werden door oude mensen en kleuters. Daar pasten ze op, want hun zonen en dochters werkten en woonden in de stad. Het ziet er idyllisch uit, zo wonen in de natuur, maar in de praktijk is het gewoon afzien.En nog wat verder staat het woonerf van de Baka (Kameroen). Tjonge, zij leven echt van het land. Dat is afzien in het kwadraat.Een Legba-altaar, dat spreekt voor zichzelf.Als laatste woonerf bezoeken we dat van de Toffinou.We genieten de KMA (alleen koffie/thee) op dit terras. Het ziet er nog precies zo uit als tientallen jaren geleden. Om kwart over één rijden we naar het Bevrijdingsmuseum 1944-1945 (https://www.bevrijdingsmuseum.nl). In dit museum zijn we nog nooit geweest.
Orchideetje mag weer gratis naar binnen, ik tik €12,50 af, maar krijg €2,- korting in verband met de verbouwing.Ai, ik meende – gezien de naam van het museum – dat de collectie draait om de ‘bevrijding’. Nu lees ik in de verstrekte folder een veel bredere opzet:
In het museum maak je de aanloop naar de oorlog mee, ervaar je de bezettingstijd, vier je de Bevrijding en zie je de wederopbouw van Nederland en Europa. Door middel van geuren, interactieve presentaties, diorama’s, modellen, originele films en geluidsfragmenten wordt de bevrijding op boeiende wijze verbeeld. Het museum toont aan jong en oud de actuele betekenis van democratie, vrijheid en mensenrechten.
Kijk, ‘Mein Kampf’. Het boek is jarenlang verboden geweest, maar de Nederlandse uitgave was altijd gewoon vanaf het internet te downloaden. Dat heb ik vele jaren geleden gedaan en het boek gelezen. Dat viel me niet mee, sowieso is het taalgebruik gedateerd (vooroorlogs), bovendien is het boek erg langdradig en warrig geschreven. Sinds 2018 is er een nieuwe (Nederlandse) vertaling beschikbaar. Dat boek schijnt veel beter leesbaar, maar ik moet het nog aanschaffen (https://www.bol.com/nl/p/mijn-strijd-kritische-editie/9200000091266078/?suggestionType=suggestedsearch&bltgh=ps7qdcU-YqYylCvmBTVIjA.1.2.ProductImage).
Maar… om Mein Kampf te kunnen begrijpen moet je wel iets afweten van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, het Duitse Keizerrijk, de Eerste Wereldoorlog en de Weimarrepubliek.
Ai, wie heeft dat allemaal onder de pet? Aanbevelingswaardig is het lezen van ‘Het verboden boek’ van Ewoud Kieft. Het is uitgebracht in 2017, dus recent. Ewout ziet kans om in kort bestek Mein Kampf te duiden (https://www.bol.com/nl/p/het-verboden-boek/9200000108570929/?suggestionType=suggestedsearch&bltgh=kf2lx8grKKWJJcVIvf9AeQ.1.3.ProductTitle).
Een zekere Nederlandse politicus (ik noem geen namen) wordt er vaak van beschuldigd dat hij een ‘fascist’ is. Zijn deze kenmerken op hem van toepassing? Ik dacht toch van niet.Het ontstaan van het fascisme in Duitsland en Italië is onderzocht. Zijn er momenteel factoren in Nederland die het ontstaan van het fascisme mogelijk maken? Ik dacht toch van niet.Duitsland is na de Eerste Wereldoorlog met het Vredesverdrag van Versailles feitelijk bankroet gemaakt. Dat kwam Hitler eigenlijk goed uit en heeft zeker bijgedragen aan zijn succes. Lees Ewout er maar op na.Tja, Hitler speelde het spel heel slim, achteraf zie je het gewoon misgaan.De beloftes van Hitler waren nog geen cent waard, de Britse premier Chamberlain keerde terug van de conferentie van München en wapperde op de vliegtuigtrap met het verdrag en verklaarde ‘Peace for our time’. Wat heeft die man zich laten inpakken!
Zie ik dat momenteel ook weer? Van die ontzettend naïeve politici? Tja, de gemiddelde Nederlander is gewoon een pacifist. Op zich een lieve instelling, maar de Romeinen zeiden al: Si vis pacem, para bellum’.En toen was het crisis.En toen kwam Mussert (1894 – 1946). Van huis uit waterbouwkundig ingenieur (onder andere het Amsterdam-Rijnkanaal), maar in 1931 richtte hij samen met van Geelkerken de NSB op. Ai, ik heb daar al eerder over geschreven, maar veel Nederlanders dweepten met deze mannen. Op de manifestaties in Lunteren kwamen duizenden mensen af. Filmpjes hiervan zijn te vinden op YouTube. Voor de zogeheten ‘Muur van Mussert’, is in 2017 door de campingeigenaar (waar de Muur staat) een sloopvergunning aangevraagd. In 2018 is door de minister de Muur als rijksmonument aangewezen. De Muur wordt opgeknapt en naar een herbestemming wordt gezocht. Tja, het is natuurlijk een pikzwarte bladzijde uit onze geschiedenis, maar ik ben van mening dat je juist daarom de Muur moet behouden.
Mussert is veroordeeld wegens landverraad en op 7 mei 1946 geëxecuteerd. Hoe zit dat nu? De doodstraf is in 1870 toch afgeschaft in Nederland? Klopt, maar tijdens WO-II besloot de Nederlandse regering in ballingschap tot herinvoering van de doodstraf voor landverraders en collaborateurs. Uiteindelijk zijn ‘slechts’ 39 personen geëxecuteerd (waaronder Mussert). Van Geelkerken ontsprong de dans, hij werd veroordeeld tot levenslang, later omgezet naar 20 jaar, maar al in 1959 kwam hij vrij.
Het was de tijd van het ‘gebroken geweertje’. De naïevelingen hadden het Nederlandse leger zo goed als uitgekleed. Er zou toch nooit meer oorlog komen! Onderaan de Grebbeberg staat een kazemat. Daar stond een mitrailleur met maar liefst 720 patronen. Tja, die schiet je in een minuut weg. Hou daar het Duitse leger maar eens mee tegen.
En tegen een tank doe je met een mitrailleur niet veel. Toch hulde, ze hielden het op de Grebbeberg nog vijf dagen vol.Hier op de kaart de Duitse opmars.Zal ik eens wat verklappen? Zoals bekend is de Koninklijke familie op 13 mei 1940 uitgeweken naar het Verenigd Koninkrijk. Dat ging niet zonder slag of stoot. Vraagt u zich weleens af waarom het nooit een punt van discussie is dat we elke zoveel jaar onze onderzeeboten vervangen? Ok, de huidige vier onderzeeboten van de Walrusklasse zijn sinds begin jaren ’90 in de vaart en zijn in 2025 aan het einde van hun levensduur.
Maar waarom vervangen? Waar zijn die dingen voor nodig? Ziet u het?
Ik eindig met het begin van de Duitse bezetting. Inderdaad, het museum gaat door tot en met de bevrijding. Het is teveel om allemaal te fotograferen. U moet zelf maar eens gaan kijken.Het bombardement op Nijmegen neem ik nog even mee. Daar zijn we nu. Ongeveer 750 burgers vonden de dood, dat zijn er bijna net zoveel als er tijdens het bombardement in Rotterdam omkwamen op 14 mei 1940.Er staat hier een model van een Duitse soldaat (of korporaal, ik ben niet zo goed in de Duitse rangonderscheidingstekens).Dit lijkt me een Amerikaanse jeep.‘Indië verloren, rampspoed geboren’. Deze slogan wordt wel toegeschreven aan koningin Wilhelmina, maar dat is onjuist. Zij beloofde juist tijdens een radiouitzending vanuit Londen in 1942 een zelfstandige status aan Nederlands-Indië. Die slogan is de titel van een brochure die een zekere jonkheer dr. C. Sandberg in 1914 had gepubliceerd. Onzin was die titel beslist niet toen Sandberg hem verzon. Sinds 1870 hadden Nederlanders fors geïnvesteerd in Nederlands-Indië en dat zou eventueel weggegooid geld zijn.Duitsland en Japan waren in 1945 als machtsfactor uitgeschakeld. Ja toen, maar inmiddels zijn ze beiden weer boven Jan. Het Verenigd Koninkrijk, maar ook ons eigen landje, is WO-II eigenlijk nooit te boven gekomen.Er is hier momenteel een tijdelijke tentoonstelling (tot 31 juli 2019) over Anne Frank.
Dat verhaal zal genoegzaam bekend zijn.We hebben inmiddels honger en dorst, dus een tosti en een cola in het restaurant gaat er wel in. Dit museum is echt een aanrader, na afloop van de verbouwing wil ik nog eens terug.Buiten staat een Amerikaanse Sherman tank. Deze tank is uitgerust met een 75mm kanon. Ook in Nederland heeft deze tank nog tot 1953 dienst gedaan. Ze zijn vervangen door de van de Amerikanen geleende Britse Centurion tanks. We hadden er veel, te weten 658, maar het was ook de tijd van de koude oorlog. De Centurions zijn op hun beurt weer vervangen door de Leopard I en later door de Leopard II. De ruim honderd Leopards II die we nog hadden zijn in 2013 door minister Hennis verkocht – voor een appel en een ei – aan Finland. Eeuwig zonde!We hebben het Canadian War Cemetery nog op het lijstje staan. Dat ligt hier niet zover vandaan. Ik ben er al eerder geweest. Kijk, daar is het.Links en rechts staan twee Memorials met daarop de namen van soldaten die vermist zijn.Verder een aantal kaarten met de opmars van de geallieerden. Helaas op roestvrij staal, dat reflecteert nogal.En dan de graven, het is indrukwekkend. Er liggen hier 2331 militairen uit Canada, 256 militairen uit het Verenigd Koninkrijk, 20 onbekende militairen en nog 12 militairen uit diverse landen. In totaal dus 2619.Het is inmiddels kwart over vier. We rijden naar ‘huis’, naar De Wolfsberg. We nemen het er even ons gemak van. Veel gezien vandaag! Douchen, omkleden en even na zessen betreden we het restaurant. We krijgen weer dezelfde tafel als gisteravond. Helemaal goed (die ‘kreet’ hoor je tegenwoordig steeds vaker).
Vanavond is het diner voor eigen rekening en we kunnen kiezen van de kaart. Hetzelfde soepje als gisteravond? Dat was bijzonder lekker! Maar, de ober brengt het aspergemenu. Nu ben ik niet zo dol op asperges, maar het eerste gerecht is ‘aspergesoep met achterham, asperges en peterselie’. De wijn die aangeraden wordt bij het aspergemenu is een Pinot Grigio. Uiteraard is het niet gebruikelijk om wijn te combineren met soep, maar deze wijn wil ik graag proeven. Ai, dit is een heerlijk Italiaans wijntje met lichte smaken van peer en ananas met een florale tint. De droge, zachte structuur gaat prima samen met asperges.En dit is de aspergesoep. Iets gebonden, met een romige aspergesmaak. Nou, helemaal goed (ik moet van deze kreet geen gewoonte maken!).Voor het volgende gerecht beveelt de gerant een Salentein Malbec aan. Deze wijn ken ik goed. Bodegas Salentein ligt op 1100 meter hoogte aan de voet van het Andesgebergte in Argentinië en is in 1992 opgericht door de Nederlandse zakenman Mijndert Pon.
Het is zonder meer genieten van de heerlijke geuren en aroma’s van rood fruit, bramen, pruimen, chocolade en vanille.Als hoofdgerecht heb ik gekozen voor het ‘duo van kalfsbiefstuk en krokant buikspek, sojasaus, edamame bonen en roseval krieltjes’. Nou, helemaal goed (nu doe ik het weer!).Orchideetje heeft gekozen voor ‘op de huid gebakken zeebaars met scampi, kruidenrisotto, saffraansaus, peultjes en tomatencrunch’. Ook prima, hoor ik.
Als dessertwijn wordt een Aaldering Noble Late Harvest aanbevolen. De Nederlandse Fons en Marianne Aaldering zijn in 2004 in Zuid-Afrika wijnen gaan maken. De Sauvignon Blanc druiven voor deze dessertwijn worden heel laat geoogst waardoor het sap veel suiker bevat. Ai, dat smaakt naar abrikozen, vanille, honing en noten. Heerlijk, maar een fles kost maar liefst €27,49.Als nagerecht ‘yoghurt-sinaasappelbavarois met witte chocolade-ijs’.Sowieso heerlijk gegeten. Onze complimenten aan de keukenbrigade.
We besluiten net als gisteravond met thee in het café gedeelte.Er wordt mij nog een glas Limoncello – van het huis – aangeboden. Deze wordt door iemand van het personeel gemaakt. Prima, ik ken Limoncello uit Italië.Om halftien gaan we naar onze kamer.