Lieve lezer(essen)s van mijn wandelavonturen,

Geen wandelavontuur? Nee, dat is het slechte nieuws.
Nu het goede nieuws: hier volgt een reisverslag van onze cultuurreis naar Azerbeidzjan, Georgië en Armenië.

Reisverslag Azerbeidzjan, Georgië en Armenië
Zaterdag 25 mei t/m vrijdag 14 juni 2019

Zaterdag 25 mei 2019
Schiphol – Bakoe
In augustus 2018 speelde de zaak rond de uitzetting van de Armeense kinderen Lili (12) en Howick (13). Weet u dat nog? In 2008 ‘vluchtte’ hun moeder met haar kleuters naar Nederland. In Armenië zou het levensgevaarlijk zijn. Was dat werkelijk zo?
Maar nu, vliegen de bommen en granaten je daar nog steeds om de oren? Waar ligt dat land eigenlijk? Is er wat te zien?
Wat blijkt, onze reisorganisatie Djoser (https://www.djoser.nl) heeft twee prachtige rondreizen in de Kaukasische Staten op het programma staan.
De informatie op de site van Djoser is bepaald wervend. Dat wil ik u niet onthouden:
‘een complete rondreis door alle Kaukasische Staten: Azerbeidzjan, Georgië en Armenië, die zowel de Kaspische als de Zwarte Zee aandoet. Van rijke oliebaronnen naar sobere monniken, van het rijk van de Perzische Shah Abbas in Azerbeidzjan naar de geboortegrond van Jozef Stalin in Georgië. Qua natuur is deze reis afwisselend, variërend van de woestijn in Azerbeidzjan naar de groene bergen van Georgië en Armenië.
We bevinden ons hier op een deel van de historische Zijderoute: de bevolking is een mix van oost en west en op straat wisselen kerken, synagogen en moskeeën elkaar moeiteloos af. Het uiterste zuidoosten van Europa is boeiend, een bezoek meer dan waard!
Azerbeidzjan, Georgië en Armenië horen bij de Kaukasische Staten.
Het Kaukasusgebergte bestaat uit de Grote Kaukasus in het noorden en de Kleine Kaukasus in het zuiden. Tevens zijn in de Kaukasus de hoogste bergtoppen van Europa te vinden.
In deze landen heerst over het algemeen een landklimaat, dat door de vaak grote hoogte niet tot te hoge temperaturen leidt. De gemiddelde temperaturen in de zomermaanden liggen tussen de 25 – 30° C. en in het voor- en najaar gemiddeld 20° C. In de nachten koelt het, vooral in de bergen, uiteraard flink af’.
Op zondag 27 januari dit jaar bezochten we de Reizigers Informatiedag Djoser in Leiden. Armenië blijkt 100% veilig, de moeder van Lilli en Howick (en hun advocaat) hanteerde als argument dat de kinderen volledig vernederlands waren. Tja, dan kun je die kinderen natuurlijk niet uitzetten, dat zou inhumaan zijn (sic!). In september 2018 (na tien jaar procederen!) strijkt staatssecretaris Harbers over zijn hart en de twee mogen alsnog in Nederland blijven. Moeder was al eerder uitgezet, maar mag terugkomen.
Om kort te gaan, we boeken meteen voor de 21-daagse rondreis.
Opmerking: Mocht u alleen geïnteresseerd zijn in een bepaalde plaats/bezienswaardigheid, dan kunt u in voorkomend geval de desbetreffende pagina aanklikken (onderaan elke pagina).
Zaterdag 25 mei
Amsterdam – Bakoe (Azerbeidzjan), pagina 1
Zondag 26 mei
Bakoe, pagina 2
Maandag 27 mei
Bakoe – Gobustan – Shemaki – Sheki, pagina 3
Dinsdag 28 mei
Sheki – Signaghi (Georgië), pagina 4
Woensdag 29 mei
Signaghi – Telavi – Tbilisi, pagina 5
Donderdag 30 mei
Tbilisi, pagina 6
Vrijdag 31 mei
Tbilisi – Mtskheta – Gergeti  – Gudauri, pagina 7
Zaterdag 1 juni
Gudauri – Gori – Kutaisi, pagina 8
Zondag 2 juni
Kutaisi – Zwarte Zee – Batumi, pagina 9
Maandag 3 juni
Batumi – Akhaltsikhe, pagina 10
Dinsdag 4 juni
Akhaltsikhe – Varzia, pagina 11
Woensdag 5 juni
Varzia – Jerevan (Armenië), pagina 12
Donderdag 6 juni
Jerevan, stadswandeling en excursie naar Echmiadzin, pagina 13
Vrijdag 7 juni
Jerevan, excursie Garni tempel en Geghard kerk, pagina 14
Zaterdag 8 juni
Jerevan – excursie kloosters Khor Virap & Noravank – Goris, pagina 15
Zondag 9 juni
Goris, excursie Khdzoresk & Tatev klooster, pagina 16
Maandag 10 juni
Goris – Zorats Karer – karavanserai Selimpas – Noratus – Sevanmeer, pagina 17
Dinsdag 11 juni
Sevanmeer – Dilijan – Hagartsin – Alaverdi, pagina 18
Woensdag 12 juni
Alaverdi – Hagpat – Tbilisi (Georgië), pagina 19
Donderdag 13 juni
Tbilisi, excursie David Gareja, pagina 20
Vrijdag 14 juni
Tbilisi – Amsterdam, pagina 21

En nu is het zover, ik ga beginnen met het reisverslag.
Zoonlief rijdt ons naar het station. De trein is mooi op tijd. Ai, aanstaande dinsdag gaat het OV plat! Dat wordt nog wat! Tja, het gaat over de pensioenregeling. Prima, maar de reizigers worden de dupe van zo’n actie. De ministers en de ‘baas’ van de NS laten zich rijden (per auto), zij hebben geen last van zo’n actie.
Tijdens de treinreis is het bewolkt, maar droog. De komende week wordt het min of meer wisselvallig in Nederland, in Bakoe (ook geschreven als Baku), ziet het er beter uit. Overigens, 25 graden in de plus vind ik warm genoeg.De trein zit aardig vol, we zijn niet de enigen die naar Schiphol (en verder) reizen.
Hoe zit dat met de CO2-uitstoot? We moeten minder gaan reizen, vooral minder vliegen. Ach, iedereen vindt dat zijn eigen vlieggedrag best door de beugel kan. En die ‘vliegtax’ over één of twee jaar? Nou, daarmee compenseer ik meteen mijn CO2-uitstoot! Ook weer opgelost en een goed gevoel erbij.
De boardingpassen heb ik gisteren al uitgeprint, kijk, dit zijn ze. We vliegen met Turkish Airlines.AMS 11.20 uur – IST 15.50 uur, vliegduur 3.30 uur, TK1952,
Airbus A330-300 Wide-body
(overstaptijd 1.35 uur)IST 17.15 uur – GYD 21.05 uur, vliegduur 2.50 uur, TK334
Airbus A321 SharkletsOok de E-visa voor Azerbeidzjan heb ik uitgeprint. De kosten bedroegen 20 dollar p/p plus 3 dollar servicekosten. Aanvragen moet op de site evisa.gov.az en er moet betaald worden met een creditcard.
Voor deze reis worden vaccinaties tegen DTP en hepatitis A aangeraden door Djoser. Onze vaccinaties waren over de datum en hebben we opnieuw laten zetten. De ingevulde vaccinatieboekjes hebben we bij ons.
Djoser geeft als richtbedrag minimaal € 200,- per persoon per week voor uitgaven die niet bij de reissom zijn inbegrepen, zoals maaltijden, overige entreegelden, facultatieve excursies en persoonlijke uitgaven. Tweemaal het richtbedrag hebben we op drie verschillende rekeningen staan. Vier pinpassen hebben we bij ons en die hebben we – voor de zekerheid – op ‘aan’ gezet voor pinnen buiten Europa. Bovendien nemen we onze creditcard mee.
Bij Djoser is het gebruikelijk dat aan het begin van de reis een fooienpot wordt ingesteld waaruit de (gezamenlijke) fooien aan de chauffeurs, gidsen, hotelpersoneel e.d. worden betaald. De richtlijn voor de fooienpot voor deze reis is € 30,- per persoon. Daartoe heb ik ook de nodige euro’s bij mij gestoken.
Ok, inmiddels zijn we op Schiphol. Het is 08.20 uur, inchecken. We zijn meteen aan de beurt en het gaat vlot. Ook de security gaat vlot en ze zijn een stuk soepeler dan vorig jaar. Alleen de iPads moeten uit de rugzak. Zonder problemen gaat de rugzak door de scan. Gezien mijn pacemaker word ik gefouilleerd, dat gaat ook wat minder rigoureus dan in het verleden. Maar… dan de Kmar (Koninklijke Marechaussee). Die mannen/vrouwen zijn vervangen door een paspoortscanapparaat. Dat ding is tergend langzaam, dus er staan lange rijen. De scanners mochten natuurlijk ook niet al te veel kosten!
We zijn erdoor! Schiphol is nu niet direct mijn favoriete luchthaven, maar vaak moet je wel. We staan in Lounge 3, op naar Lounge 41. Het is nu 09.15 uur, we hebben nog ruim een uur voor vertrek. Maar ja, het is nog wel 10 minuten lopen naar gate E22 en sowieso moeten we daar om 10.50 uur staan om te boarden.We tonen onze boardingpassen aan de dame voor de ingang van Lounge 41.
Ai, het zit hier aardig vol, maar een tafeltje mét stoelen is beschikbaar. Wat zal ik eens tot mij nemen?Zo’n biertap zie ik voor het eerst, dat is misschien ook iets voor thuis.Orchideetje kiest voor een sapje, ik voor koffie en broodjes.Als tweede ronde kies ik voor pannenkoekjes en rode wijn. Het is misschien wat vroeg, maar de wijn is voor de zenuwen.Tijdig lopen we naar de gate. Ai, we hebben zeker een halfuur vertraging!Wachten dus. Zie ik paniek op het flight-deck? Mannen in oranje overalls? Zo te zien zijn er geen problemen.Pas om 10.45 uur kunnen we boarden. Ik tel 15 passagiers in ons gedeelte, bijna halfvol dus.We krijgen een welkomstdrankje en de krant. Een Nederlandse krant is er niet, maar het is leuk om te lezen hoe de FTWeekend over May denkt. Die Brexit is ook een regelrecht drama.Het menu komt door. Daar moet ik even over nadenken.Pas om 11.40 uur gaan we taxiën. We worden gevolgd door een KLM Boeing.Take-off om 11.57 uur. Dat is dus bijna 40 minuten te laat. Het is redelijk zonnig, dus kan ik foto’s maken. Ok, er zit best veel vermogen in de motoren die onder onze Airbus A330-300 hangen, binnen de kortste keren maken we hoogtemeters.Welke startbaan is dit eigenlijk? Op mijn GPS zie ik het, het is de Zwanenburgbaan. Voorheen werd er volgas recht over Zwanenburg gevlogen, maar nu maken we al meteen een bocht naar rechts. Kijk, daar ligt het.Halfweg komt in beeld.Is dit Zaandam? Wie het weet mag het zeggen.Voor de aardigheid de track van mijn GPS.De salade komt door, nou, ze hebben er wel werk van gemaakt. Ik heb er cola bij besteld en een glas water (voor de dorst).Als hoofdgerecht heb ik rijst met aubergine en gehakt besteld. Dat smaakt formidabel, maar eigenlijk had ik aan het voorgerecht al genoeg.Koffie, thee of iets sterks? Ik houd het bij koffie en zet meteen mijn horloge een uur vooruit. Straks nog een uur, het tijdverschil met de Kaukasische Staten is twee uur.
Het is twintig over twee en we zitten in de omgeving van Budapest.We zijn weer een uurtje verder en het schiet al lekker op.De stranden ogen leeg. Nog een paar minuutjes, dan landen we.Mijn iPhone heeft het coördinaat niet ‘genomen’, maar we zitten vlak voor de landingsbaan. Je zult hier maar wonen, erg fijn al die herrie en stank.Precies om 15.45 touch-down. Tjonge, we hebben de vertraging weggewerkt, we hadden zeker wind mee.
Oeps, dat Atatürk International Airport (IST) is wel een immens groot vliegveld. Moet je dat plafond eens zien! Daar kan Schiphol nog een punt aan zuigen! We moeten naar gate F5B, dat bevindt zich op een halfuur lopen (inclusief bezoek toilet). Een bezoek aan de lounge zit er dus niet in.Om 16.23 uur staan we bij de gate. Ok, wachten tot we kunnen boarden.Dat boarden kan om 16.50 uur. Het is een Airbus 321-200 Sharklets, dus een veel kleiner toestel dan de voorgaande. Hier zitten we met twee stoelen links en rechts, in totaal twintig. Hm, helemaal vol, zo te zien.Ik werk even een blik op het platform.Om 17.20 uur gaan we taxiën, dus dat is redelijk op schema. Intussen komt ons welkomstdrankje door én het menu. Nou, ’t is een behoorlijk eind taxiën.Het gas gaat erop!Take-off precies 17.45 uur, dus een half uur te laat!IST is een groot vliegveld en ze zijn volop aan het bouwen. Verwacht Erdogan nog veel toeristen?Dit is de O6 naar Istanboel, dat ligt hier zo’n 25 kilometer vandaan.We zijn naar het zuidoosten gedraaid. Is dit natuur of is er sprake van mijnbouw?Dit is in elk geval ‘dagbouw’, oftewel mijnbouw vanaf de oppervlakte.Om kwart over zes komt het voorgerecht door, begeleid door een glas cola. Prima!Als hoofdgerecht heb ik gegrilde kip besteld, met een flesje rood (Shyraz, Merlot, Cabernet). Beide ook weer prima!Ik zet mijn horloge weer een uur vooruit.
We bevinden ons boven Georgië, ’t is inmiddels donker geworden.Precies 21.05 touch-down. Precies op schema dus! Vijf minuutjes later staan we aan de gate. Oh ja, we zijn in Bakoe (Baku). Het uitstappen gaat vlot, de paspoortcontrole en controle van onze visa gaat ook vlot. Als eersten van de groep melden we ons bij Jeroen, onze Nederlandse reisbegeleider. We wachten op de rest van de groep – in totaal zijn we met 22 personen – en intussen pinnen we 500 Manat. Eén euro staat gelijk aan 1,9 Manat, dus voor het gemak rekenen we dat we voor ongeveer €250,- hebben gepind.
Als we compleet zijn, lopen we naar de bus en daar zitten we om 21.50 uur in.
Zo te horen is het 20 kilometer rijden naar ons hotel. Voorin heeft de lokale gids plaatsgenomen en die richt nu – in het Engels – het woord tot ons. Helaas, door de herrie van de motor en de ventilatie kan ik de man in het geheel niet verstaan. Hij praat sowieso veel te snel en mijn gehoorapparaat kan daar geen ‘chocola’ van maken. ’t Is jammer!
Jeroen kan ik redelijk volgen, de woorden die ik niet versta begrijp ik uit de context.
Ai, morgen negen uur vertrek bus en vanaf zeven uur kunnen we ontbijten. Tegen halfelf bereiken we ons hotel. We krijgen kamer 83 en als de koffers op de kamer staan, kopen we eerst water in een iets verder gelegen supermarkt. Het kraanwater in de Kaukasische Staten is voor onze verwende magen geen aanrader. Tandenpoetsen is met kraanwater geen probleem, sowieso krijg je tijdens douchen altijd wat water binnen. Op de kamer bereiden we thee, gegeten hebben we vandaag meer dan voldoende. Tegen twaalven kruipen we erin.